Caibidil 12: Caighdeán Bhainistíocha Forbartha
12.1 Cúlra
Tá Bainistíocht Forbartha ar cheann de na príomhuirlisí um chur i bhfeidhm an Dréachtphlean Forbartha. Sa Chaibidil seo tugtar cuntas ar na caighdeáin agus na critéir forbartha a chinntíonn go ndéantar forbairt ar bhealach eagraithe agus éifeachtúil. I ngach togra forbartha, is í aidhm an Údaráis Pleanála ná caighdeán ard deartha agus taitneamhachta a chur chun cinn agus cur leis an tsainghné atá ag áit ar leith cheana féin. Ní mór go gcomhlíonfadh tograí na caighdeáin agus na critéir a bhfuil feidhm acu maidir le cineálacha áirithe forbartha, ní mór go mbeidís i gcomhréir leis na treoracha atá leagtha síos sna caibidlí roimhe seo agus ní mór go gcomhlíonfaidís an treoir ábhartha reachtaíochta.
Réamhphleanáil
In Alt 247 den Acht um Pleanáil agus Forbairt 2000 (mar atá leasaithe) cuirtear nós imeachta foirmiúil ar fáil d'iarratasóirí le gur féidir leo treoir réamhphleanála a lorg ón Údarás Pleanála maidir leis an bhforbairt atá beartaithe acu. Cuireann an tÚdarás Pleanála comhairliúcháin réamhphleanála ar fáil nuair a iarrtar air agus molann sé na comhairliúcháin sin a dhéanamh sula gcuirtear isteach iarratas pleanála.
Forfheidhmiú
Déanfar forbairt a rialú de réir na mbeartas agus na gcuspóirí atá leagtha amach sa Phlean Forbartha Contae agus de réir phrionsabail na pleanála cirte agus na forbartha inbhuanaithe. Maidir le forálacha forfheidhmithe Chuid VIII den Acht um Pleanáil agus Forbairt 2000, mar atá leasaithe , is é ról an Údaráis Phleanála ná tabhairt faoi ghníomhartha forfheidhmithe áit is gá maidir le neamhchomhlíonadh coinníollacha a bhaineann le ceadanna pleanála agus maidir le forbairt neamhdhíolmhaithe a dhéanamh gan chead pleanála. Sa bhreis air sin, tá sainchumhachtaí rialaithe ag an údarás pleanála faoin reachtaíocht reatha a bhaineann le réimsí mar dhéanmhais chosanta agus orduithe caomhnaithe crann. Ina theannta sin, leanfaidh an tÚdarás Pleanála ar aghaidh ag deonú cead pleanála agus coinníollacha á gcur san áireamh a cheanglaíonn go n-íocfaí tobhaigh agus/nó bannaí chun cinntiú go gcomhlíontar coinníollacha an cheada. Féadfar forálacha Alt 35 den Acht a dhúiseacht pé áit ar cuí.
12.2 Prionsabail Choitianta do gach Iarratas Pleanála
Déanfaidh gach scéim forbartha prionsabail na hinrochtaineachta, an bhonneagair ghlais agus deartha inbhuanaithe a chur chun cinn i dteannta le dea-chleachtas sa dearadh ailtireachta agus sa chaomhnú.
Rochtain do Chách
Aithníonn an Chomhairle go bhfuil gá le comhionannas rochtana do chách ar gach gné den timpeallacht thógtha agus sheachtrach mar réamhriachtanas bunúsach an chomhionannais deiseanna agus chun sochaí chuimsitheach a fhorbairt. I gCuid M de na Rialacháin Tógála, leagtar amach caighdeáin chun cinntiú go bhfuil foirgnimh inrochtana agus gur féidir le gach duine iad a úsáid lena n-áirítear daoine scothaosta, daoine faoi mhíchumas agus daoine a bhfuil leanaí acu. Sa Doiciméad Treoracha Teicniúla maidir le Cuid M, tugtar treoir i leith na riachtanas rochtana d'fhoirgnimh phoiblí agus d'áiteanna cónaithe. Féachfaidh an Chomhairle chuig cur i bhfeidhm chaighdeáin dea-chleachtais a mholadh maidir le rochtain i dtimpeallachtaí istigh agus amuigh araon. Agus iarratais phleanála á meas, a bhaineann le déanmhais chosanta, coimeádfar i gcuimhne stádas cosanta an déanmhais agus an gá leis an tsainghné speisialta a chosaint. Gné thábhachtach maidir le hinbhuanaitheacht a bhaint amach agus aonaid chónaitheacha á ndearadh ná cumas an deartha freastal ar riachtanais athraitheacha teaghlaigh. Trí mheán tithíochta a bhfuil inoiriúnaitheacht fhadtéarmach agus cumas solúbthachta aici, ceadaítear athrú de réir mar a thagann athrú ar chúinsí nó mar a fhásann teaghlaigh. Ábhair mhachnaimh atá lárnach agus teach á dhearadh ná inoiriúnaitheacht a cheadaíonn athrú a dhéanamh ar ábhar foirgnimh agus solúbthacht ionas gur féidir spásanna a úsáid ar réimse bealaí éagsúla. Ba cheart prionsabal treorach na hinrochtaineachta a léiriú go soiléir i dtograí forbartha.
Bonneagar Glas
Ba cheart bonneagar glas atá ann cheana féin a aithint ag na chéad chéimeanna den phróiseas pleanála um forbairt agus ba cheart go mbeadh sé mar threoir agus leagan amach oiriúnach do shuíomh á dhearadh. Cuirfear plean tírdhreachaithe isteach le hiarratas a léiríonn go soiléir an chaoi a bhfuil an leagan amach agus tograí bainistíochta forbartha treoraithe ag an mbonneagar glas atá ann cheana féin agus deiseanna chun áiseanna nádúrtha, spás oscailte agus naisc nua a chruthú agus go bhfuil an méid sin cuimsithe iontu.
Dearadh Inbhuanaithe
Ní mór go gcomhlíonfadh leagan amach agus dearadh an fhoirgnimh na caighdeáin is airde d'éifeachtúlacht fuinnimh agus is féidir. Déanfar foirgnimh a dhearadh ar bhealach a mbainfear úsáid as a laghad acmhainní agus is féidir, agus go laghdófar dramhaíl, uisce agus fuinnimh. Bainfear an leas is mó agus is féidir as aerú nádúrtha sa dearadh agus déanfar dallrú agus grian-neartú iomarcach chomh híseal agus is féidir, agus ceantair mhóra de ghloiniú á seachaint agus cothrom cuí a sholáthar idir gnéithe soladacha agus folmha.
Cuimseofar teicneolaíochtaí um shábháil fuinnimh agus giniúint fuinnimh, mar phainéil ghréine dín agus fuinneamh geoteirmeach ag an gcéim dheartha pé áit ar féidir. Úsáidfear ábhair ó fhoinsí inbhuanaithe agus ábhair athúsáidte/athchúrsáilte a bhí ann cheana féin pé áit ar féidir. Moltar bearta a cheadóidh d'áititheoirí dul i dtaithí ar thionchair an athraithe aeráide i bhforbairtí agus ina measc tá aerú nádúrtha, scáthú sa samhradh, fuinneoga is féidir a oscailt, díonta agus ballaí maireachtála, plandáil agus crainn a chuimsiú, chomh maith le córais draenála inbhuanaithe uirbeacha (CDib) agus dromchlaí tréscaoilteacha a chur san áireamh i spásanna taobh leo. Bainfear an leas is mó agus is féidir as aerú nádúrtha sa dearadh, beidh róscáthú, dallrú agus grian-neartú iomarcach chomh híseal agus is féidir. Beidh bearta chun tionchair an athraithe aeráide a mhaolú agus chun dul i dtaithí orthu oiriúnach do shainghné speisialta agus ailtireachta ceantair.
Cuirfear na gnéithe sin de dhearadh inbhuanaithe san áireamh ó thús an phróisis deartha toisc go bhfuil ról lárnach acu maidir le dlús, treoshuíomh foirgnimh, airde, foirm agus ábhair agus cuma agus feidhmiúlacht fhoriomlán scéime beartaithe.
Measúnachtaí a Éilítear do Thionscadail faoi Leith
Measúnacht Tionchair Timpeallachta
Sna Rialacháin Phleanála agus Forbartha ó 2001, sonraítear tairseacha éigeantacha a n-éilítear Ráitis Tionchair Timpeallachta
(RTT) tharstu maidir le cineálacha agus scála tograí forbartha. Áit a measann an tÚdarás Pleanála gur cosúil go mbeadh tionchair mhóra ag togra forbartha ar an gcomhshaol, is féidir RTT ''faoi bhun na tairsí/RTT roghnach a iarraidh trí fhógra a thabhairt i scríbhinn.
Scagthástáil le haghaidh Measúnacht Chuí
Faoi Airteagal 6 den Treoir maidir le Gnáthóga, tá ceanglas ann socrú, cibé acu maidir le pleananna agus tionscadail, an bhfuil Measúnacht Chuí (MC) ag teastáil. Má mheastar tar éis scagthástáil, go dteastaíonn MC, ní mór don té a mhol an plean nó an tionscadal Ráiteas Tionchair Natura a ullmhú. Ní thabharfar cead do phlean nó tionscadal go dtí go mbeidh Scagthástáil le haghaidh Measúnacht Chuí, agus Céim 2 deimhnithe ar bhonn fianaise eolaíochta ag an údarás inniúil
Measúnacht Chuí, pé áit ar gá, gurb amhlaidh:
- Nach mbeidh drochthionchair dhíreacha, neamhdhíreacha nó thánaisteacha ag an bplean ná an tionscadal ar shláinte aon láithreá(i)n Eorpach(a) (Natura 2000) (ina aonar nó i dteannta le pleananna nó tionscadail eile); nó
- Go mbeidh drochthionchair mhóra ag an bplean nó an tionscadal ar shláinte aon láithreá(i)n Eorpach(a) (Natura 2000) (nach bhfuil cineál gnáthóige nádúrtha tosaíochta agus/nó speiceas tosaíochta le fáil iontu) ach nach bhfuil aon réitigh eile ar fáil agus d'ainneoin sin nach mór an plean nó an tionscadal a dhéanamh ar chúiseanna éigeantacha a sháraíonn leas an phobail – lena n-áirítear cúiseanna de chineál sóisialta nó eacnamaíoch. Sa chás sin, beidh sé mar cheangal cloí leis na nósanna imeachta atá leagtha amach sa reachtaíocht agus aontú ar na bearta cúiteacha go léir a theastaíonn chun cinntiú go gcosnaítear comhtháiteacht iomlán na láithreán Eorpach (Natura 2000); nó
- Go mbeidh drochthionchar suntasach ag an bplean nó tionscadal ar aon láithreá(i)n Eorpacha (Natura 2000) (ina bhfuil cineál gnáthóige nádúrtha agus/nó speiceas tosaíochta) ach nach bhfuil aon réitigh eile ar fáil agus nach mór d'ainneoin sin an plean nó tionscadal a chomhlíonadh ar chúiseanna práinneacha a sháraíonn leas an phobail - atá srianta do chúiseanna sláinte daonna nó sábháilteachta poiblí, do thorthaí tairbhiúla atá tábhachtach don chomhshaol go príomha, nó, tar éis barúil a fháil ón gCoimisiún, ar chúiseanna práinneacha eile a sháraíonn leas an phobail. Sa chás seo, beidh sé ina cheangal nósanna imeachta a leanúint atá leagtha amach sa reachtaíocht agus tabhairt faoi na bearta cúitimh go léir is gá chun cinntiú go gcosnaítear comhtháiteacht fhoriomlán na láithreán Eorpach (Natura 2000).
Measúnachtaí eile a d'fhéadfadh go measfaí go mbeidís riachtanach um Thograí Pleanála:
- Measúnú Baol Tuilte
- Measúnacht Tionchair ar Thrácht
- Measúnacht Tírdhreacha
- Measúnacht Seandálaíochta
- Measúnacht Ailtireachta
Ní liosta iomlán atá anseo.
Cinntiú go mbeidh gach plean agus tionscadal sa Chontae, a bhféadfadh go mbeadh drochthionchar acu iontu féin nó i dteannta le pleananna agus tionscadail eile, ar láithreán nó láithreáin Eorpach(a) faoi réir Scagthástáil nó Measúnacht Chuí |
Cinntiú go mbeidh tograí forbartha an Údaráis Áitiúil faoi réir measúnacht timpeallacha de réir mar is cuí, lena n-áirítear Scagthástáil do Mheasúnacht Chuí agus Measúnacht Tionchair Timpeallachta |
12.3 Critéir Deartha d'Fhorbairt Uirbeach
Dearadh Uirbeach Ardchaighdeáin
Tá ról lárnach ag dearadh uirbeach maidir le cathracha, bailte agus sráidbhailte beoga a chruthú. Tá an Chomhairle geallta chun cinntiú go gcuirfear prionsabail dea-chleachtais an deartha uirbigh i bhfeidhm ar gach forbairt. Trí dhearadh uirbeach ardchaighdeáin, cruthófar áiteanna ardchaighdeáin agus tarraingteacha ar mian le daoine bheith ina gcónaí agus ag obair iontu agus ag baint taitnimh astu. Tá sé mar bheartas don Chomhairle cinntiú go mbeidh an fhorbairt go léir de dhearadh ardchaighdeáin agus go ndéanfaidh sé cur chun cinn ar bhaint amach timpeallachtaí inrochtana, sábháilte agus inbhuanaithe, a léiríonn sainghné agus oidhreacht speisialta an Chontae agus a chuid bailedhreach agus tírdhreach éagsúil.
Ba cheart go mbeadh prionsabail deartha bunaithe ar Sustainable Residential Development in Urban Areas - Guidelines for Planning Authorities agus Best Practice Urban Design Manual [DoECLG 2009]. Sna treoirlínte seo, leagtar amach 12 phrionsabal deartha atá le cur i bhfeidhm i scéimeanna forbartha amach anseo.
Ráiteas deartha sonrach a chur isteach d'fhorbairtí ina bhfuil níos mó ná 5 aonad chónaitheacha nó 300 méadar cearnach d'fhorbairt mhiondíola/tráchtála i gceantair uirbeacha. Seo a leanas a éilítear maidir leis an ráiteas deartha:
|
Láir Bhaile agus Sráidbhaile
Tá láir bhaile, sráidbhaile agus ionaid dúiche agus áitiúla mar phríomhfhócas d'fhorbairt eacnamaíoch, pobail agus chónaitheach ar fud an Chontae. Chun cinntiú go ndéantar an fhorbairt sin ar bhealach inbhuanaithe agus éifeachtúil, tá forbairtí úsáide measctha riachtanach. Ba cheart go gcuirfeadh bealaí úsáide measctha lena chéile agus áit nach féidir, ba cheart bealaí úsáide a scaradh.
Iarratais phleanála a mheas um athrú úsáide i ngach ionad uirbeach agus sráidbhaile de réir an róil dhearfaigh atá acu in éagsúlú an cheantair i dteannta lena gcuid éifeachtaí carnacha ar thrácht, oidhreacht, comhshaol, páirceáil agus áiseanna cónaitheacha áitiúla. |
Línte Tógála
Is gnách go bhféachfaidh an Chomhairle chuig cinntiú nach ndéanfar forbairt os comhair línte bunaithe, ná i suíomh a thiocfadh salach ar líne tógála. Agus cinneadh á dhéanamh maidir le cá háit ar cheart líne tógála a shuí, tógfar san áireamh an cineál forbartha a mbaineann sé leis. Áit a bhfuil forbairt suite ar bhóithre atá tábhachtach ó thaobh tráchta, d'fhéadfadh go mbeadh línte tógála ag teastáil chun soláthar a dhéanamh do níos mó áiseanna agus do shábháilteacht úsáideoirí bóthair agus cónaitheoirí. Ar bhóithre atá ann cheana féin, d'fhéadfadh go mbeadh línte tógála ag teastáil chun an bóthar a leathnú sa todhchaí. I gcásanna den sórt sin, beidh línte tógála ag teastáil chun ceadú do riachtanais bhóthair sa todhchaí.
Ealaín Phoiblí
Ceangal ar fhorbairtí cónaitheacha nua a bhfuil níos mó ná 100 aonad iontu agus forbairtí móra tráchtála/miondíola atá níos mó ná 200 méadar cearnach saothar ealaíne poiblí a sholáthar a n-aontófar air leis an gComhairle |
Aghaidheanna siopa
Is é atá in aghaidh siopa, agus aon chomharthaí san áireamh, ná íomhá phoiblí an áitribh sin. Tá ról luachmhar ag dearadh maith aghaidh siopa i gcáilíocht ceantar siopadóireachta. Féadann aghaidheanna siopa drochchaighdeáin baint de shainghné sráid-dreach agus cur isteach ar an bhfís. Cuimsíonn aghaidheanna siopa ní hamháin siopaí ach aghaidheanna gnóthais eile mar bhialanna, bainc, oifigí agus aon ghníomhaíocht ar urlár na talún ar ár gcuid príomhshráideanna.
Ní mór bainistíocht chúramach a dhéanamh áit a bhfuiltear ag plé le haghaidheanna siopa. Molfar dearadh comhaimseartha ardchaighdeáin le haghaidh aghaidheanna siopa nua. Ní mór go gcoimeádfaí i gcuimhne sainghné agus oidhreacht ailtireachta na sráid-dreach atá ann cheana féin áfach, agus aon aghaidh siopa nua á dearadh.
D'fhéadfadh nach mbeadh lógónna corparáideacha, dearaí agus dathanna oiriúnach i ngach ionad. Molfar gan scannán ná sciathadh a úsáid a cheileann an chuid ghlónraithe d'fhuinneog aghaidh siopa. Áit a n-úsáidtear an t-ábhar sin, is minic go gcruthaítear mothú éadain mhairbh ar shráid-dreach. Foinse eile de thranglam físe iad comhlaí slándála agus tá sé riachtanach iad a láimhseáil go cúramach. Ba cheart comhlaí slándála nua a chur taobh thiar den ghloiniú fuinneoige ar mhaithe le taitneamhacht físe.
Dréachtaíodh doiciméad treorach maidir le haghaidheanna siopa ardchaighdeáin a chur ar fáil do Mhullach Íde. Sa dréachtdoiciméad sin, leagtar amach Ábhair Treoraithe um Dhearadh atá ábhartha do dhearadh gach aghaidh siopa agus atá leagtha amach thíos. Déanfar doiciméid treorach bhreise do cheantair eile ar fud an Chontae.
Straitéis Réimse Poiblí Mhullach Íde – Treoir Deartha d'Aghaidheanna Siopa |
---|
Straitéis Réimse Poiblí Mhullach Íde – Treoir Deartha d'Aghaidheanna Siopa Ba cheart go dtógfaí san áireamh an tsráid-dreach, an foirgneamh é féin agus sonraí deartha an aonaid siopa agus gach aghaidh siopa á dearadh, is cuma cibé acu gur aghaidh siopa nua-aimseartha nó thraidisiúnta atá inti. An tSráid-Dreach Tá sé tábhachtach bheith feasach ar shainghné na sráide agus smaoineamh faoin tionchar a d'fhéadfadh a bheith ag an dearadh ar an sráid-dreach. Ba cheart go léireodh aghaidheanna siopa an tsnáithe uirbeach stairiúil, na leithid foirgnimh agus go gcuirfidís le dearadh maith agus le sainghné thraidisiúnta an tsráidbhaile. An Foirgneamh Tá sé tábhachtach smaoineamh faoin tionchar a d'fhéadfadh a bheith ag an aghaidh siopa ar an bhfoirgneamh é féin, chomh maith leis na foirgnimh agus na haghaidheanna siopa taobh leis. Chun aghaidh siopa a dhearadh go maith, ba cheart sainghné an fhoirgnimh a choimeád i gcuimhne, go háirithe áit a bhfuil sé laistigh den LCA, agus a aghaidh thraidisiúnta a choimeád. Tá sé tábhachtach béim cheartingearach a choimeád, agus gaol a choimeád le hailínithe agus comhréireacha na n-áiteanna fuinneoige/na bhfuinneog ar an gcéad urlár. Tá tábhacht ag baint freisin le méid agus dath na gcomharthaí/na n-éadan i gcoibhneas le balla an tsiopa Na Sonraí Tá sonraí deartha na haghaidhe siopa fíorthábhachtach. Bíonn ornáidí, fuinneoga, sonraí dorais agus dathanna bainteacha ina bpointe físe spéisiúil agus ba cheart iad a choimeád. Ba cheart smaoineamh go domhain ar dhath na haghaidhe siopa agus ba cheart go bhfeabhsódh sé an foirgneamh chomh maith leis an sráid-dreach. |
Treoir a dhéanamh do dhearaí ardchaighdeáin aghaidh siopa le haghaidh ionaid ainmnithe ar fud an Chontae agus é a shainiú i gcomhairle leis na páirtithe leasmhara ábhartha |
Cinntiú go dtógtar san áireamh sainghné agus oidhreacht ailtireachta an tsráid-dreacha atá ann cheana féin agus aghaidheanna siopa nua á ndearadh. Úsáid deartha chomhaimseartha um aghaidh siopa a mholadh, pé áit ar cuí. |
Úsáid scannáin nó sciathadh a cheileann an chuid ghloinithe d'fhuinneog aghaidh siopa a chosc áit a mbíonn tionchar diúltach aige ar an sráid-dreach |
Cinntiú nach mbaintear ón sráid-dreach agus lógónna corparáideacha, soilse, dearaí agus dathanna á n-úsáid. |
É a dhéanamh mar cheangal go gcuirfí comhlaí slándála ar aghaidheanna siopa taobh thiar den ghloiniú fuinneoige agus úsáid comhlaí slándála trédhearchacha a mholadh i ngach aghaidh siopa atá ann cheana féin agus stair na loitiméireachta á coimeád i gcuimhne. |
Comharthaí Eile
Féadann comharthaí agus go háirithe ionad na gcomharthaí sin dul i bhfeidhm go mór ar thaitneamhacht físe ceantair. Féadann comharthaí nach bhfuil suite go maith agus nach bhfuil gá leo baint de chaighdeán físe foriomlán an cheantair.
Tabharfar aird faoi leith ar dhearadh agus ionad fógraíochta nua sna ceantair sin a bhfuil sé ar intinn ag an gComhairle scéimeanna um fheabhsú baile agus sráidbhaile a chur i bhfeidhm iontu chun an leas is mó agus is féidir a bhaint as na scéimeanna sin ó thaobh an chomhshaoil agus i gceantair atá ina n-ábhair Máistirphlean, Plean do Chreat Uirbeach nó Straitéis Réimse Poiblí chomh maith.
Ba cheart go mbeadh comharthaí fógraíochta, áit a bhfuil siad ceadaithe, simplí ó thaobh deartha, i gcomhréir lena dtimpeallacht, gan soilsiú agus ba cheart nach mbeidís rófheiceálach gan chúis leis sin. Tá sé mar aidhm ag an gComhairle laghdú a dhéanamh ar mhéid na gcomharthaí déanmhais sheasta agus cinntiú go mbaintear comharthaí agus fógraí nach bhfuil údaraithe agus nach bhfuil feidhm leo feasta.
Measúnú a dhéanamh ar thograí um chomharthaí maidir le timpeallacht agus gnéithe na bhfoirgneamh agus déanmhas a bhfuil comharthaí le taispeáint orthu, ar líon agus méid comharthaí sa cheantar (idir comharthaí atá ann cheana féin agus iad siúd atá beartaithe) agus ar an seans go gcruthófaí tranglam físe nach dteastaíonn |
Moladh go dtaispeánfaí aon chomharthaí cultúrtha, pobail agus cathrach nua ar fud an Chontae i nGaeilge agus i mBéarla araon. |
Bearta um laghdú fuinnimh a léiriú i ndéanmhais fógraíochta nua chomh maith le déanmhais ionaid |
Cur i gcoinne clár fógraí nua agus déanmhais agus taispeántais fógraíochta móra eile. |
Bearta forfheidhmithe a dhéanamh chun baint fógraí neamhúdaraithe de réadmhaoin phríobháideach a bhaint amach agus chun fógraí neamhúdaraithe a bhaint d'áiteanna poiblí. Pé áit ar cuí, bainfidh an Chomhairle úsáid as na cumhachtaí atá ar fáil faoi Alt 209 den Acht um Pleanáil agus Forbairt, mar atá leasaithe, chun déanmhais fógraí nó fógraí a dheisiú, chun slacht a chur orthu nó iad a bhaint, nó bainfidh siad úsáid as forálacha an Acht Bruscair. |
Díonta agus Ballaí Glasa
Is é atá i ndíon nó i mballa glas ná cuid d'fhoirgneamh atá clúdaithe go hiomlán le fásra agus le hithir, nó le meán fáis, agus atá curtha os cionn scannán uiscedhíonaithe. Is gnách go mbíonn cisil bhreise ar nós bacainn dín agus córais draenála agus córais uiscithe curtha san áireamh mar chuid den chóras dín ghlais.
Tá go leor tairbhí ó thaobh an chomhshaoil ag baint le díonta glasa, lena n-áirítear ionsú agus scaoileadh rialaithe uisce báistí seachas rith láithreach chun córais draenála uisce dromchla. I limistéir uirbithe, soláthraíonn siad gnáthóg fiadhúlra, cuireann siad feabhas ar cháilíocht an aeir, cuireann siad feabhas ar éifeachtúlacht fuinnimh agus laghdaíonn siad éifeacht an "oileáin teasa uirbigh", a tharlaíonn nuair a shúnn agus a ghaistíonn foirgnimh teas, agus ar an mbealach sin go méadaíonn siad an teocht san áit timpeall orthu. Molfar díonta glasa a úsáid mar chuid de chur chuige comhtháite le haghaidh soláthar bonneagair ghlais, agus na tairbhí ó thaobh soláthar CDIb ach go háirithe á gcoimeád i gcuimhne.
Tugtar ballaí beo, bithbhallaí nó gairdíní ceartingearacha ar bhallaí glasa chomh maith agus tá go leor tairbhí ag baint leo lena n-áirítear:
- Insliú teirmeach
- Tá sé go maith d'fhuaimíocht - súnn sé fuaim agus cuireann sé bac le frithchaitheamh
- Tá sé go maith d'fhiadhúlra
- Soláthraíonn sé do cheapadh carbóin. Is é atá i gceist le ceapadh carbóin ná carbón a bhaint den atmaisféar agus é a stóráil i linnte dé-ocsaíd charbóin
- Tairbhí ó thaobh físe trí phointe físe spéisiúil a chur ar fáil in éadan a bheadh bán murach sin.
Úsáid ballaí agus díonta glasa a mholadh le haghaidh forbairtí nua a léiríonn tairbhí maidir le CDIb mar chuid de chur chuige comhtháite le haghaidh soláthar bonneagair ghlais. |
Úsáid ballaí agus díonta glasa a mholadh mar chuid de chur chuige comhtháite le haghaidh soláthar bonneagair ghlais. |
Saoráidí Fóntais
Is minic gur tharla sé gur laghdaíodh caighdeán foirgneamh a raibh bailchríocha maith orthu agus scéimeanna tírdhreachaithe ardchaighdeáin mar gheall ar dhrochshuíomh saoráidí fóntais ar nós fostáisiún leictreachais agus easpa smaoinimh ó thaobh dhearadh na saoráidí sin, go háirithe iad siúd a bhíonn suite ag tús agus taobh foirgneamh. Aithnítear go bhfuil gá le saoráidí fóntais, go háirithe le haghaidh forbairtí mórscála. Ba cheart smaoineamh go cúramach ar a n-ionad, áfach.
Pé áit ar féidir, gan déanmhais fóntais nua mar fhostáisiúin leictreachais agus caibinéid um threalamh teileachumarsáide a shuí taobh le nó chun tosaigh ó líne tógála tosaigh foirgneamh ná ar áiteanna spáis oscailte. |
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh dearadh ardchaighdeáin ar dhéanmhais fóntais nua mar fhostáisiúin leictreachais agus caibinéid um threalamh teileachumarsáide agus go ndéanfadh an soláthraí seirbhíse ábhartha iad a chothabháil de réir caighdeáin aird. |
12.4 Critéir Deartha d'Fhorbairt Chónaitheach
Criosú Cónaitheach
Tá dhá phríomhchriosú Dréachtphlean ann do cheantair chónaitheacha Ar an gcéad dul síos is é an cuspóir criosaithe CÓ ná "soláthar d'fhorbairt chónaitheach agus taitneamhacht chónaitheach a fheabhsú”. Is í an fhís atá i gceist ná cinntiú go mbeidh tionchar chomh beag agus is féidir ag aon fhorbairt nua ar áiseanna atá ann cheana féin. Ar an dara dul síos is é an cuspóir criosaithe CC ná "soláthar do phobail chónaitheacha nua faoi réir sholáthar an bhonneagair shóisialta agus fhisicigh a theastaíonn”. Is í an fhís atá ann don chriosú seo ná cinntiú go gcuirtear forbairtí cónaitheacha nua ardchaighdeáin ar fáil a bhfuil leagan amach agus dearadh maith acu, agus iad gar d'áiseanna pobail, agus meascán cuí de mhéideanna, cineálacha agus tionachtaí acu.
Beidh roinnt ceantair criosaithe CÓ faoi réir Plean Limistéir Áitiúil nó Máistirphlean. Tá na suíomhanna sin marcáilte ar léarscáileanna an Dréachtphlean Forbartha.
Meascán de Chineálacha Áiteanna Cónaithe
Ba cheart go soláthródh an meascán d'áiteanna cónaithe in aon scéim chónaitheach raon cothrom de chineálacha agus méideanna áite cónaithe chun tacú le cineálacha tí éagsúla. Ar láithreáin inlíonta níos lú, ba cheart go gcuirfeadh an meascán d'áiteanna cónaithe leis an meascán foriomlán d'áiteanna cónaithe sa cheantar.
Beidh Ráitis Deartha um thograí forbartha cónaithí nó úsáide measctha a bhfuil gné chónaitheach ag baint leo ag teastáil chun déileáil leis an meascán de chineálacha áiteanna cónaithe.
Dlús Cónaitheach
Go ginearálta, ba cheart an líon áiteanna cónaithe atá le cur ar fáil ar láithreán a shainiú trí fhéachaint ar dhoiciméad Treoirlínte na RoinneSustainable Residential Development in Urban Areas – Guidelines for Planning Authorities (2009). Mar phrionsabal ginearálta agus chun cineálacha inbhuanaithe forbartha a chur chun cinn, déanfar dlúis chónaitheacha níos airde a chur chun cinn laistigh d'fhad siúil ó ionaid baile agus dúiche agus áiseanna ard-acmhainne iompair phoiblí.
Forbairt Árasán
Ba cheart go mbeadh dearadh ardchaighdeáin agus leagan amach ardchaighdeáin láithreáin ar fhorbairtí árasán agus sainghné agus áiseanna an cheantair á gcur san áireamh. Moltar d'fhorbairtí árasán aonaid déthreoíochta a chur ar fáil. Sa bhreis air sin, tá sé riachtanach go gcuirfeadh forbairtí árasán meascán aonad ar fáil chun freastal ar theaghlaigh de mhéideanna difriúla.
De réir threoirlínte na Roinne, tá sé ina cheangal gurb é an t-íosmhéid d'árasáin déthreoíochta a fhéadfar a chur ar fáil in aon scéim árasáin aonair ná 50%. I gcásanna áirithe, ar láithreáin uirbeacha istigh, atá gar d'ionaid chathrach nó baile de ghnáth, agus ceantair CFS san áireamh, áit a bhfuil sé riachtanach aghaidh sráide mhaith a chinntiú faoi réir dearadh ardchaighdeáin, d'fhéadfadh go laghdófaí é sin níos mó go 33% ar a laghad. Go hídéalach, ba cheart go mbeadh árasáin a bhfuil 3 sheomra leapa iontu de dhearadh déthreoíochta. Féadfar na ceanglais sin a dhéanamh níos boige áit a bhfuil sé beartaithe seanfhoirgneamh a athchóiriú i gcomhthéacs uirbeach srianta. Ní mheasfar árasáin aontreoíochta a bhfuil a n-aghaidh ó thuaidh, ach amháin áit a mbeidís ag féachaint thar áis thábhachtach mar pháirc phoiblí, gairdín nó spás foirmiúil, nó corp uisce nó gné thaitneamhachta eile.
In árasáin ar leibhéal na talún, beidh an airde ó urlár go síleáil 2.7m ar a laghad. Íosriachtanas daingean é sin agus ba cheart go smaoineodh iarratasóirí an bhféadfaí an íosairde ó urlár go síleáil a mhéadú go 2.7 méadar áit nach mbeadh sé riachtanach mar gheall ar shrianta airde, líon na n-urlár a laghdú agus ba cheart go smaoineoidís ar 3.0 méadar ar urlár talún foirgneamh ilstórach.
Sa bhreis air sin, tá sé riachtanach go soláthródh forbairtí árasán meascán aonad chun freastal ar theaghlaigh de mhéideanna éagsúla.
Féadfar suas le 8 n-árasán in aghaidh an urláir in aghaidh balla lárnach staighre/ardaitheora a chur ar fáil i scéimeanna árasán. Áit nach féidir é sin a dhéanamh, ba cheart d'iarratasóirí agus d'fhorbróirí an líon is mó árasán agus is féidir a chur ar fáil in aghaidh balla lárnach staighre/ardaitheora.
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh dearadh déthreoíochta ar 50% d'árasáin ar a laghad in aon scéim árasán |
Gan céatadán laghdaithe d'árasáin déghné a cheadú ach in áit a bhfuil sé riachtanach aghaidh sráide mhaith a chinntiú agus faoi réir dearadh ardchaighdeáin. Ní bheidh an soláthar comhionann le níos lú ná 33% de líon na n-árasán sa scéim i gcás ar bith. |
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh an íosairde ó urlár go síleáil 2.7 méadar in aonaid árasáin, ar leibhéal an urláir talún. |
Suas le 8 n-árasán in aghaidh an urláir a cheadú in aghaidh balla lárnach aonair staighre/ardaitheora i scéimeanna árasán |
Caighdeáin Chainníochtúla
Ba cheart go gcuirfeadh dearadh agus leagan amach áiteanna cónaithe aonair timpeallacht mhaireachtála ardchaighdeáin ar fáil do chónaitheoirí. Ba cheart do dhearthóirí na spriocanna agus na caighdeáin a thógáil san áireamh atá leagtha amach i dTábla 12.1, 12.2 agus 12.3. maidir le híosmhéideanna seomra, toisí agus achair urláir fhoriomlána agus cóiríocht chónaitheach á dearadh. Ba cheart áiteanna cónaithe a dhearadh chun méideanna seomra a chur ar fáil atá mór go leor le spásanna maireachtála ardchaighdeáin agus inoiriúnaithe a chruthú.
Chun forbairt dea-chaighdeáin a chinntiú, tá sé mar cheangalgo sáródh formhór na n-árasán in aon scéim bheartaithe um 100 árasán nó níos mó an caighdeán um íosachar talún le haghaidh meascáin ar bith de na cineálacha aonaid 1,2 nó 3 sheomra leapa, ag 10% ar a laghad (ní mór aon árasáin stiúideo a chur san áireamh san iomlán, ach ní féidir iad a ríomh mar aonaid a sháraíonn an t-íosmhéid ag 10% ar a laghad). Le haghaidh forbairtí idir 10 agus 99 aonad, athraítear an ceangal sin chun níos mó solúbthachta a cheadú. I scéimeanna den sórt sin, tá sé inghlactha cuid den cheanglas um 10% de spás urláir ar a laghad a athscaipeadh ar fud na scéime, .i. chuig gach aonad beartaithe.
De ghnáth, ba cheart dóthain spáis a chur ar fáil don mhéid seo a leanas:
- Gnáthraon agus gnáthshocrú troscáin le haghaidh gach seomra
- Méid réasúnta saoirse chun bogadh timpeall, a bheadh oiriúnach do na gníomhaíochtaí ar cosúil go mbeidís ar siúl
- Bogadh earraí móra troscáin isteach i seomraí agus eatarthu
- Spás do chruinnithe clainne, agus cuairteoirí anois is arís san áireamh
- Áit oibre agus saoráidí stórála atá oiriúnach do na gníomhaíochtaí ar cosúil go mbeidís ar siúl
- Luascadh doirse nach gcuireann isteach ar dhoirse eile, ar throscán ná ar bhealaí timpeall
- Radaitheoirí agus feistithe seirbhíse eile a shuí ar a bhealach nach gcuireann teorainn le socrú troscáin i seomra
É a dhéanamh mar cheangal go gcomhlíonfadh nó go sáródh aonaid chónaitheacha nua na híoschaighdeáin mar atá leagtha amach i dTábla 12.1, 12.2 agus 12.3 |
É a dhéanamh mar cheangal nach mór go sáródh formhór na n-árasán i scéim bheartaithe 100 árasán nó níos mó an caighdeán um íosachar urláir le haghaidh meascáin ar bith de na cineálacha ábhartha aonad 1, 2 nó 3 sheomra leapa, ag 10% ar a laghad. |
Le haghaidh scéimeanna árasán idir 10 agus 99 aonad, é a dhéanamh mar cheangal nach mór go sáródh na hárasáin go léir i scéim bheartaithe an caighdeán um íosachar urláir le haghaidh meascáin ar bith de na cineálacha aonad 1, 2 nó 3 sheomra leapa, ag 10% ar a laghad. Féadfar é sin a athdháileadh ar fud na scéime, .i. chuig gach aonad beartaithe. |
É a dhéanamh mar cheangal go gcuimseodh gach iarratas pleanála ar fhorbairt chónaitheach pleananna urláir le haghaidh gach seomra a shonraíonn gnáthleagain amach troscáin agus luascadh doirse |
Tábla 12.1 Tithe
Cineál Áite Cónaithe |
Líon na n-urlár |
Ollachar Urláir Íosta (sq m) |
Príomhsheomra Suí na hÁite Cónaithe (sq m) |
Achar Cónaithe Comhiomlán na hÁite Cónaithe (sq m) |
Achar Comhiomlán Sheomraí Leapa na hÁite Cónaithe (sq m) |
Achar Stórála (sq m) |
---|---|---|---|---|---|---|
4 Sheomra Leapa/ Seachtar |
3 |
120 |
15 |
40 |
43 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Seachtar |
2 |
110 |
15 |
40 |
43 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Seachtar |
1 |
100 |
15 |
40 |
43 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Seisear |
3 |
115 |
15 |
37 |
36 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Seisear |
2 |
105 |
15 |
37 |
36 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Seisear |
1 |
95 |
15 |
37 |
36 |
6* |
4 Sheomra Leapa/ Cúigear |
3 |
107 |
13 |
34 |
32 |
5* |
4 Sheomra Leapa/ Cúigear |
2 |
97 |
13 |
34 |
32 |
5* |
4 Sheomra Leapa/ Cúigear |
1 |
87 |
13 |
34 |
32 |
5* |
3 Sheomra Leapa/ Cúigear |
3 |
110 |
15 |
37 |
36 |
6* |
3 Sheomra Leapa/ Seisear |
2 |
100 |
15 |
37 |
36 |
6* |
3 Sheomra Leapa/ Seisear |
1 |
90 |
15 |
37 |
36 |
6* |
3 Sheomra Leapa/ Cúigear |
3 |
102 |
13 |
34 |
32 |
5* |
3 Sheomra Leapa/ Cúigear |
2 |
92 |
13 |
34 |
32 |
5* |
3 Sheomra Leapa/ Cúigear |
1 |
82 |
13 |
34 |
32 |
5* |
3 Sheomra Leapa/ Ceathrar |
3 |
93 |
13 |
30 |
28 |
4* |
3 Sheomra Leapa/ Ceathrar |
2 |
83 |
13 |
30 |
28 |
4* |
3 Sheomra Leapa/ Ceathrar |
1 |
73 |
13 |
30 |
28 |
4* |
2 Sheomra Leapa/ Ceathrar |
2 |
80 |
13 |
30 |
25 |
4.5* |
2 Sheomra Leapa/ Ceathrar |
1 |
70 |
13 |
30 |
25 |
4.5* |
2 Sheomra Leapa/ Triúr |
2 |
70 |
13 |
28 |
20 |
3.5* |
2 Sheomra Leapa/ Triúr |
1 |
64 |
13 |
28 |
20 |
3.5* |
1 Seomra Leapa/ Beirt |
1 |
50 |
11 |
23 |
11.4 |
2.5 |
Tábla 12.2 Árasáin / Árasán Dhá Urlár
Cineál Áit Chónaithe |
Ollachar Urláir Íosta (sq m) |
Achar Cónaithe Comhiomlán (sq m) |
Achar Comhiomlán Seomra Leapa (sq m) |
Achar Stórála (sq m) |
---|---|---|---|---|
3 Sheomra Leapa |
90 |
34 |
31.5 |
9 |
2 Sheomra Leapa |
73 |
30 |
24.4 |
6 |
1 Seomra Leapa Amháin |
45 |
23 |
11.4 |
3 |
* Níor cheart go sáródh aon seomra stórála aonair in árasán/árasán dhá urlár 3.5sqm. Féadfar roinnt spás stórála a chur ar fáil in íoslach nó i gcarrchlós, is féidir é sin a úsáid chun suas go leath den íosriachtanas stórála a chomhlíonadh le haghaidh aonad árasáin aonair.
Tábla 12.3 Íosmhéideanna agus Íosleithid Seomra le haghaidh Tithe agus Árasán
Íosmhéid seomra leapa (Eisíonn íosachair urláir do sheomraí leapa spás stórála ionsuite) |
|
Seomra leapa singil |
7.1 sq m |
Seomra leapa dúbailte |
11.4 sq m |
Seomra leapa dúbailte agus en-suite san áireamh |
13 sq m |
Íosleithid seomra Seomra suí: Aon seomra leapa amháin Dhá sheomra leapa Trí sheomra leapa |
3.3 méadar 3.6 méadar 3.8 méadar |
Seomra leapa dúbailte |
2.8 méadar |
Seomra leapa singil |
2.1 méadar |
Achair Scartha
Cloífear le híoschaighdeán de dheighilt 22 méadar idir fuinneoga cúil ar an gcéad urlár atá díreach os comhair a chéile, is é an toradh a bheidh air sin de ghnáth ná íosleithead 11 mhéadar don ghairdín cúil. Áit a bhfuil dóthain spáis oscailte príobháidigh eile ar fáil, áfach (m.sh. ag an taobh), féadfar é sin a laghdú - faoi réir príobháideacht a choimeád agus áiseanna cónaitheacha taobh leis a chosaint.
I ngach togra um fhorbairt chónaitheach, forbairtí árasán ach go háirithe, atá os cionn trí hurlár ar airde, déanfar soláthar d'achair scartha shásúla idir bloic chun éifeachtaí diúltacha a sheachaint mar éifeachtaí iomarcacha amhairc amach, ceannasachta agus róscáthaithe agus cuirfear coinníollacha inbhuanaithe áise cónaithí ar fáil chomh maith le spásanna oscailte. Beidh feidhm ag an íoschaighdeán 22 mhéadar idir fuinneoga atá os comhair a chéile i gcás árasán atá suas le trí hurlár ar airde. I mbloic níos airde, d'fhéadfadh go ndéanfaí achair scartha níos mó a fhorordú agus an leagan amach, an méid agus an dearadh á gcoimeád i gcuimhne. I gcásanna áirithe, ag brath ar threoshuíomh agus ionad i gceantair ina bhfuil go leor tógála déanta, d'fhéadfadh go nglacfaí le hachair scartha laghdaithe. Déanfar maolú caighdeán ar bith a mheas ar bhonn cáis agus níor cheart é a mheas mar réamhfhasach d'fhorbairt ina dhiaidh sin.
Is gnách go gcloífear le hachar scartha 22 mhéadar ar a laghad idir fuinneoga cúil ar an gcéad urlár atá díreach os comhair a chéile mura bhfuil soláthar malartach deartha chun príobháideachas a chinntiú. I bhforbairtí cónaitheacha os cionn 3 urlár, méadófar íosachair scartha i gcásanna ina bhfuil amharc amach thar nó róscáthú ar siúl. Ba cheart achar scartha 2.3 méadar ar a laghad a sholáthar idir ballaí taoibh gach balla, péire tithe leathscoite nó sraith tithe chun ceadú do dhóthain cothabhála agus rochtana. |
Cinntiú go gcuirtear achar scartha 2.3 méadar ar a laghad ar fáil idir ballaí taoibh aonad scoite, leathscoite nó deireadh sraithe. |
Solas an Lae, Solas Gréine agus Róscáthú
Áit a bhfuil leibhéil arda sholas an lae agus solas gréine soláthraítear do leibhéil mhaithe taitneamhachta do chónaitheoirí. Ba cheart leagan amach inmheánach aonad cónaitheach a dhearadh ar bhealach go mbaintear an úsáid is mó agus is féidir as solas an lae agus solas na gréine nádúrtha. Ba cheart go mbeadh leibhéil sholas an lae agus solas gréine, mar íoschaighdeán, i gcomhréir leis na doiciméid dar teideal 'Site Layout Planning for Daylight and Sunlight: A Guide to Good Practice (B.R.E. 1991) and British Standard (B.S.). 8206 Lighting for Buildings, Part 2 2008: Code of Practice for Daylighting' nó le haon leagan nua de na doiciméid sin.
Cinntiú go gcomhlíonann gach aonad cónaitheach nua moltaí an doiciméid Site Layout Planning for Daylight and Sunlight: A Guide to Good Practice (B.R.E. 1991) and B.S. 8206 Lighting for Buildings, Part 2 2008: Code of Practice for Daylighting' nó doiciméid ábhartha eile atá cothrom le dáta |
Príobháideachas Fuaime
Is é atá i bpríobháideachas fuaime ná tomhas ar insliú fuaime idir áiteanna cónaithe agus spásanna amuigh agus istigh. Féadann tarchur iomarcach fuaime idir aonaid chónaitheacha atá taobh lena chéile go struchtúrtha cur isteach go mór ar chónaitheoirí. Ní mór aonaid chónaitheacha nua a thógáil de réir caighdeán ard chun cinntiú go bhfuil tarchur fuaime ag cloí le caighdeáin inghlactha. Ba cheart go bhféachfadh an fhorbairt chuig an treoir ar insliú fuaime agus laghdú torainn d'fhoirgnimh atá sa 2014 Building Regulations Technical Guidance Document Part E. Moltar na prionsabail seo a leanas ionas go mbeadh cur isteach mar gheall ar thorann chomh beag agus is féidir in aonaid chónaitheacha:
- Leagan amach an tsuímh agus an fhoirgnimh a úsáid ar bhealach go ndéantar príobháideachas fuaime a uasmhéadú trí dheighilt mhaith foirgnimh a sholáthar laistigh den fhorbairt agus ó fhoirgnimh agus fhoinsí torainn in aice léi
- Aonaid a shocrú san fhorbairt agus sa leagan amach inmheánach ar bhealach go ndéantar tarchur fuaime a íoslaghdú trí háiteanna gnóthacha, torannacha a chur in aice lena chéile agus áiteanna ciúine a chur in aice le háiteanna ciúine
- Staighrí, ardaitheoirí agus áiteanna seirbhíse agus áiteanna cúrsaíochta a choimeád amach ó sheomraí a bhíonn íogair i leith torainn, amhail seomraí leapa. Ba cheart aird faoi leith a thabhairt ar shuíomh agus ar leithlisiú fuaim seomra an innill ardaitheora.
É a dhéanamh mar cheangal go gcomhlíonfadh na leibhéil tarchurtha fuaime in aonaid leathscoite, sraith tithe, árasáin agus árasán dhá urlár mar íoschaighdeán na '2014 Building Regulations Technical Guidance Document Part E' nó aon chaighdeáin nuashonraithe agus ní mór go gcuirfí innealtóir fuaime cáilithe fianaise ar fáil chun tabhairt le fios gur baineadh amach na leibhéil sin. |
Eastáit Plean Oscailte
Tá sé tábhachtach go gcoimeádfaí forbairt chónaitheach oscailte, go háirithe áit a bhfuil oscailteacht ina saintréith de chuid na forbartha. Is féidir é sin a bhaint amach trí chearta forbartha díolmhaithe a bhaint maidir le soláthar ballaí teorann, ráillí nó gnéithe eile os comhair tithe.
Pobail Gheataithe
Is é atá i bpobail gheataithe ná pobail nó forbairtí áit nach bhfuil rochtain éasca ar fáil don phobal toisc go bhfuil cineálacha éagsúla bacainní fisiceacha curtha in airde. Is é a dhéanann pobail gheataithe ná pobail a eisiamh agus a roinnt agus ní thacaíonn siad le forbairt ceantair uirbigh a bhféadann daoine bogadh tríd go héasca agus atá nasctha.
Tograí a chosc a chruthódh pobal geataithe d'aon fhorbairtí cónaitheacha nua |
Cuideachtaí Bainistíochta agus Áiseanna d'Fhorbairtí Árasáin
I gcás forbairt árasáin ard-dlúis, beidh cuideachta bhainistíochta ag teastáil chun ceantair roinnte a chothabháil. Ba cheart i gcás forbairt árasáin ard-dlúis go smaoineofaí ar cheantair seirbhíse roinnte a chur ar fáil mar sheomraí níocháin, áiseanna stórála, oifigí bainistíochta agus seomraí roinnte ar mhaithe le taitneamh na gcónaitheoirí go léir.
É a dhéanamh mar cheangal go mbunófaí cuideachtaí forbartha i scéimeanna de chineál árasán agus go mbeadh na cuideachtaí bunaithe i gceart agus go gcuirfí na struchtúir bhainistíochta riachtanacha i bhfeidhm ar mhaithe leis na cónaitheoirí go léir. |
I gcás scéimeanna árasáin ard-dlúis a sháraíonn 100 aonad, áiseanna a chur ar fáil um úsáid roinnte cónaitheoirí de réir mar a mheasfaidh an Chomhairle a bheith cuí |
É a dhéanamh mar cheangal go gcuirfí ar fáil seomraí níocháin agus siléir stórála roinnte i bhforbairtí árasáin ard-dlúis áit a meastar a leithéid a bheith cuí. |
Stóráil Bruscair agus Araidí
Féadann stóráil araidí bruscair bheith ina ceist chigilteach i scéimeanna cónaitheacha nua, áit a bhféadfadh go mbeadh sé riachtanach spás a chur ar fáil um áiteanna stórála, athchúrsála agus muirínithe atá mór go leor chomh maith le méadú ar dhiúscairt scartha dramhaíola sa todhchaí.
I gcás soláthair do stóráil bruscair roinnte, ba cheart go mbeadh an pointe bailiúcháin ar fáil don bhailitheoir seachtrach agus don chónaitheoir agus go mbeadh sé cosanta ó dhumpáil neamhdhleathach ag daoine nach bhfuil cónaí orthu san fhorbairt. I gcás tithe aonair, léireoidh an t-iarratasóir go soiléir in iarratas pleanála ionad agus dearadh beartaithe um stóráil araidí chun freastal ar gach áit chónaithe, agus líon na n-araidí aonair a bheidh ag teastáil chun freastal ar gach áit chónaithe aimsir an iarratais á thógáil san áireamh, chomh maith le haon riachtanais fhéideartha do stóráil/bailiú bruscair sa todhchaí.
Cinntiú go gcuimsíonn gach scéim chónaitheach nua bearta cuí deartha um áiteanna stórála bruscair, ar cheart go mbeadh a gcuid sonraí taispeánta go soiléir ag an gcéim réamhphleanála agus ag céim an iarratais phleanála. Cinntiú nach bhfuil áiteanna stórála bruscair suite díreach in aice leis an doras tosaigh ná fuinneog an urláir talún, ach amháin má tá dóthain cuasáin scagtha nó bearta maolaithe eile den sórt sin curtha ar fáil. |
Cinntiú nach sáraíonn an t-uasfhad ón doras tosaigh chuig ceantar araidí roinnte 50 méadar. |
Ceantair Chónaitheacha Nua a Ainmniú
Ba cheart smaoineamh go cúramach ar ainm ceantair chónaithigh agus ba cheart go mbeadh tábhacht áitiúil ag baint leis.
Léireoidh ainmneacha sráide agus eastát cónaitheach na logainmneacha áitiúla agus na daoine áitiúla mór le rá, an oidhreacht, an teanga nó gnéithe topagrafacha de réir mar is cuí agus cuimseoidh siad seanlogainmneacha ón gceantar an oiread is féidir agus pé áit ar cuí, tabharfar ainmneacha Gaeilge orthu. Beidh úsáid comharthaí dátheangacha ina ceangal. |
Áiléir Colúr
Ionad
Ba cheart áiléir colúr a shuí chomh fada agus is féidir ó áiteanna cónaitheacha in aice leo. De ghnáth, ba cheart go mbeidís suite ag íosfhad 10 méadar ó aonaid chónaitheacha atá taobh leo ach áit nach féidir é sin a dhéanamh, déanfar cúinsí faoi leith gach cáis a mheas.
Tógáil
Ba cheart go mbeadh áiléir colúr tógtha ar bhealach slán agus urlár nó fo-urlár coincréite orthu. Ba cheart iad a thógáil ar bhealach gur féidir cinntiú go mbeidh sé éasca iad a ghlanadh agus dóthain aeraithe a chur ar fáil, agus iad slán ó chreimirí.
Dearadh
Ba cheart go mbeadh dearadh seachtrach agus bailchríoch áiléir colúir de chaighdeán maith agus ba cheart riocht maith a choimeád orthu.
Airde agus Achar
Bheadh méid cuí áiléir ag brath ar nádúr an aonaid réadmhaoine agus ar a ghaire is atá comharsana dó. Mar riail ghinearálta, níor cheart go mbeadh achar áiléir colúr níos mó ná 25 sq m, agus ba cheart go mbeadh uasairde 3 mhéadar i gceist agus díon claonta acu, nó 2.5 méadar agus díon cothrom.
Srianta
Ní cheadófar áiléar oscailte i gcás ar bith. (Is é atá in áiléar oscailte ná áiléar a bhféadann colúir dul isteach ann nó imeacht uaidh uair ar bith).
Forbairt Chónaitheach Eile
Is gnách go moltar forbairt a dhéanamh ar inlíonadh agus coirnéal nach mbaintear dóthain úsáide astu agus i gceantair chónaitheacha atá ann cheana féin. Tuigtear, áfach, go bhfuil gá le cothromaíocht idir cosaint áiseanna, príobháideachais, shainghné bhunaithe an cheantair agus inlíonadh cónaitheach nua. Molfar réitigh deartha chomhaimseartha agus úrnua a úsáid don chineál forbartha sin.
Is é atá i gceist le forbairt láithreáin cúinne ná foroinnt cúirtealáiste tí atá ann cheana féin agus/nó láithreán athfhorbraíochta atá criosaithe go cuí chun áit chónaithe breise a chur ar fáil i gceantair a bhfuil go leor tógála déanta iontu.
Comhlíonfaidh gach áit chónaithe nua caighdeáin an Phlean Forbartha maidir le méid na cóiríochta, an láithreán gairdín agus páirceáil. Áit a bhfuil an airde atá beartaithe níos mó ná airde an cheantair mórthimpeall air, cuirfear gné idirthréimhseach ar fáil.
Cuirfear san áireamh airde agus mórdhlúthú aonad cónaitheach atá ann cheana féin agus inlíonadh nua á fhorbairt. Coimeádfar sainghné fhisiceach an cheantair san fhorbairt inlíonta, lena n-áirítear gnéithe mar bhallaí teorann, colúin, geataí/geatabhealaí, crainn, tírdhreachú, agus fálta nó ráillí |
Cuirfidh forbairt nua láithreán cúinne na nithe seo san áireamh:
|
Méaduithe ar Áiteanna Cónaithe
Aithnítear agus admhaítear go mbíonn gá ag daoine lena gcuid áiteanna cónaithe a mhéadú agus a athchóiriú. Beifear i bhfabhar méaduithe áit nach mbeidh tionchar diúltach acu ar áiteanna cónaithe tadhlacha ná ar nádúr na háite mórthimpeall.
Déanfar méaduithe ag cúl na gcéad urlár ar bhonn a gcuid buanna, agus é á thabhairt faoi deara gur minic go bhféadann siad dul i bhfeidhm go diúltach ar áiseanna na n-aonad réadmhaoine atá taobh leo. Ní mór go mbeadh an tÚdarás Pleanála cinnte nach mbeidh aon tionchar mhóra dhiúltacha acu ar áiseanna cónaitheacha nó físe mórthimpeall orthu. Déanfar na fachtóirí seo a leanas a mheas:
- Róscáthú, ceannasacht agus amharc amach, i dteannta le cóngaracht, airde agus fad ar theorainneacha roinnte.
- An spás oscailte príobháideach atá fágtha ag an gcúl agus inúsáidteacht an spáis sin.
- bailchríocha agus dearadh seachtrach, ar gnách go mbeidh siad ag réiteach leo siúd atá ann cheana féin.
Déanfar méaduithe ar an urlár talún a mheas de réir a bhfaid, a n-airde, a gcóngarachta do theorainneacha roinnte agus de réir an spáis oscailte phríobháidigh inúsáidte a bheidh fágtha ag an gcúl. Déanfar méaduithe taoibh a mheasúnú de réir cóngarachta do theorainneacha, méid agus teacht le chéile ó thaobh físe (an aghaidhchló tosaigh ach go háirithe), agus tionchair ar thaithneamhacht chónaitheach. Is gnách go nglacfar le méaduithe taoibh ar an gcéad urlár a thógfar os cionn déanmhas atá ann cheana féin agus a réiteoidh le dearadh agus airde na háite cónaithe atá ann cheana féin. I gcásanna áirithe, áfach, d'fhéadfadh go n-iarrfaí go mbogfaí siar éadan tosaigh méadaithe chomh maith lena phróifíl dín agus a mhullach chun áiseanna a chosaint, é a chuimsiú sa sráid-dreach agus éifeacht léibheannaithe a sheachaint. Is gnách go réiteoidh bailchríocha seachtracha leo siúd atá ann cheana féin.
Déanfar athruithe/méaduithe dín ar phríomhphróifílí dín, mar shampla díon deireadh gabhal éadain ar theach leathscoite a athrú go binn/'deireadh fráma 'A' nó 'leathghabhal éadain' a mheas de réir roinnt critéar lena n-áirítear:
- Sainghné agus méid an déanmhais, a ionad ar an sráid-dreach agus gaire do dhéanmhais chóngaracha a chur san áireamh.
- Athruithe dín atá ar an sráid-dreach cheana féin.
- Fad/codarsnacht/infheictheacht an deiridh dín atá ann cheana féin.
- Réiteach leis an gcuid eile den déanmhas, le déanmhais chóngaracha agus suíomh ar ard.
Déanfar méaduithe fuinneog dormánta ar dhíonta a mheas maidir leis na tionchair ar an tsainghné agus ar an bhfoirm reatha, agus ar phríobháideachas aonaid réadmhaoine chóngaracha. Is iad na hábhair mhachnaimh sháraitheacha a bheidh i gceist ná dearadh, toisí agus méid aon togra dín i gcoibhneas le méid foriomlán na háite cónaithe agus na ngairdíní. Is gnách nach mbeidh méaduithe ar fhuinneoga dormánta (cibé acu go bhfuil siad á ndéanamh ar mhaithe le spás dín feidhmiúil nó rochtain ar sholas) ina gcuid den chuid cheannasach de dhíon. D'fhéadfadh go smaoineofaí ar mhéaduithe ar fhuinneoga dormánta a bheadh beartaithe suas go leibhéal mullaigh tí, ach i ngach cás ní bheidh aon mhéadú ar fhuinneog dhormánta níos airde ná airde mullaigh reatha an tí. Déanfar machnamh cúramach ar chaighdeán beartaithe ábhar/bailchríoch d'fhuinneoga dormánta toisc go bhféadann siad siúd a gcuma a fheabhsú go mór. Ba cheart go dtógfadh leibhéal agus cineál an ghloinithe i ndéanmhas fuinneog dormánta san áireamh cóireálacha fuinneoige agus cóiriú reatha na bhfuinneog san áit chónaithe.
Ní dhéanfar méaduithe fuinneoige dormánta ar dhíonta ach áit nach mbeidh aon tionchar diúltach acu ar an tsainghné agus ar an bhfoirm reatha, ná ar phríobháideachas aonaid réadmhaoine chóngaracha. Ní bheidh méaduithe fuinneoige dormánta ina gcuid cheannasach de dhíon. D'fhéadfadh go ndéanfaí méaduithe fuinneoige dormánta a mheas a bheadh beartaithe suas go leibhéal mullaigh tí agus ní bheidh siad níos airde ná airde mullaigh reatha an tí. |
Cur chuige deartha níos nuálaí a spreagadh do mhéaduithe tí. |
Árasáin Muintire
Is bealach iad árasáin muintire le cóiríocht bhreise a chur ar fáil a bhfuil roinnt neamhspleáchais ag gabháil léi ar feadh tréimhse shealadach neamhshainithe. Ceadaíonn árasáin muintire cóiríocht leath-neamhspleách a sholáthar do bhall den neasteaghlach (ag brath ar phríomhchónaitheoirí na háite cónaithe). Beifear i bhfabhar iarratas ar árasáin muintire faoi réir na gcritéar atá leagtha amach i gCuspóir CBF 43 thíos.
Cinntiú maidir le hárasáin muintire:
|
Ceantair Chónaitheacha a bhfuil Sainghné Speisialta Acu
Tá ceantair chónaitheacha sa Chontae atá uathúil mar gheall ar a ndearadh, a sainghné, a ndlús agus a n-airde. Ba cheart go gcuirfí san áireamh sainghné fhoriomlán an cheantair i gcás forbairtí nua i gceantair chónaitheacha a meastar go bhfuil sainghné ar leith ag baint leo.
Ceantair a chosaint a bhfuil ceantar cónaitheach uathúil aitheanta ag baint leo a chothaíonn ómós áite i gceantar trí mheán deartha, sainghné, dlúis agus/nó airde agus go gcoimeádtar i gcuimhne an tsainghné shainiúil sin agus aon fhorbairt nua ar siúl i gceantair den sórt sin. |
Cóiríocht Mac Léinn
Ba cheart go gcloífeadh aon tograí do chóiríocht mac léinn leis na 'Department of Oideachas and Science Guidelines on Residential Development for Third Level Students (1999)', an doiciméad forlíontach a tháinig ina ndiaidh (2005) agus an ‘Student Accommodation Scheme’, Oifig na gCoimisinéirí Ioncaim (2007). Sna doiciméid seo tugtar sainmhínithe ar 'mhic léinn' agus 'institiúidí oideachais' agus moltaí maidir le híospás leapa agus riachtanais eile cosúil leo.
Mar gheall ar an méadú le blianta beaga anuas ar líon na mac léinn tríú leibhéal, tá éileamh ann ar chóiríocht chónaitheach shonrach chun freastal ar an riachtanas sin.
Tacú le soláthar cóiríochta ar an gcampas agus soláthar cóiríochta mac léinn lasmuigh den champas a mheas agus an méid seo a leanas á chur san áireamh:
|
I ngach scéim ceanglófar ar iarratasóirí dearbhú doiciméadach scríofa um 'Léas Cáilithe' a chur ar fáil mar atá sainithe sna 'Guidelines on Residential Developments for Third Level Students' a d'fhoilsigh an Roinn Oideachais agus Eolaíochta i 1999 agus - agus an doiciméad athbhreithnithe forlíontach i 2005 á thógáil faoi deara - chun cruthú go ligtear an chóiríocht ar cíos do mhic léinn le linn na bliana acadúla
Beidh coinníoll ag gabháil le gach cead le haghaidh tithe mic léinn ina n-éileofar cead pleanála le haghaidh athrú úsáide ó chóiríocht mac léinn go cineál eile cóiríochta. Cuirfear i gcoinne iarratas ar an gcineál athraithe úsáide sin sa todhchaí ach amháin áit a bhfuil sé cruthaithe go bhfuil rósholáthar leanúnach cóiríochta mac léinn sa Chontae.
Tithe Cúram Cónaithe, Tithe Scoir, Tithe Altranais agus Sráidbhailte Scoir
Tuigeann an Chomhairle gur riachtanas bunúsach don phobal é soláthar cúraim do dhaoine scothaosta. Cé go raibh éileamh ar shaoráidí den sórt sin i gceantair tuaithe, táthar den bharúil nár cheart an cineál sin forbartha a dhéanamh sa tuath oscailte ar chúiseanna a bhaineann le hinbhuanaitheacht, le heaspa inrochtaineachta agus easpa iompair phoiblí, eisiamh sóisialta agus scoiteacht.
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh tithe cúram cónaithe, tithe scoir, tithe altranais agus sráidbhailte scoir suite i mbailte agus i sráidbhailte ar chúiseanna inbhuanaitheachta, inrochtaineachta, cuimsiú sóisialta, agus cóngaracht d'fháil seirbhíse, ach amháin áit ar féidir riachtanas cruthaithe le suíomh i dtimpeallacht tuaithe mar gheall ar nádúr an chúraim a theastaíonn a shocrú go soiléi |
É a dhéanamh mar cheangal go ndéanfaí an méid seo a leanas a mheas in iarratais ar thithe cúram cónaithe, tithe scoir, tithe altranais agus sráidbhailte scoir:
|
Tá sé riachtanach go gcuirfí ceantar spáis oscailte sásúil agus oiriúnach ar fáil chomh maith le háiseanna eile do thithe cúram cónaithe, tithe altranais agus sráidbhailte scoir. Tuigtear go bhféadfadh go mbeadh caighdeáin cainníochta laghdaithe oiriúnach i roinnt cásanna mar gheall ar an leibhéal cúraim a chuirtear ar fáil nó de bhrí ionad na saoráide. Ba cheart pleananna sonracha um spás oscailte agus thírdhreachú a chur san áireamh in iarratais phleanála d'fhorbairt den sórt sin a thógann san áireamh ionad na saoráide, fáil / oiriúnacht an spáis oscailte atá ann cheana féin agus riachtanais chónaitheoirí na saoráide.
Glacadh le caighdeáin chainníochta laghdaithe maidir le spás oscailte le haghaidh forbairtí áirithe, is iad sin ná tithe cúram cónaithe, tithe altranais agus sráidbhailte scoir áit a meastar go bhfuil laghdú cuí de bhrí riachtanas sonrach na gcónaitheoirí um spás oscailte agus áit a bhfuil spás oscailte inrochtana oiriúnach ar fáil. Cuirfear isteach pleananna ardchaighdeáin um spás oscailte agus tírdhreachú in éineacht leis na hiarratais phleanála le haghaidh na bhforbairtí sin. |
12.5 Critéir do Shráidbhailte Tuaithe agus Gráigeanna Tuaithe
I gCaibidil 5, An Tuath i bhFine Gall, tugtar cuntas ar an gcur chuige forbartha le haghaidh Sráidbhailte Tuaithe agus na nGráigeanna Tuaithe. Sa straitéis um lonnaíocht tuaithe i gCaibidil 5 tugtar cuntas chomh maith ar na ceanglais chun freastal ar an riachtanas tithíochta do cheantair atá criosaithe mar Ghráig Tuaithe.
Is iad Sráidbhailte Tuaithe sainithe Fhine Gall ná Baile Bachaille, Baile Scadán, Cúil Chaoith, Baile Gháire, Cionn Sáile, An Aill, Móinéar na hAbhann agus Baile an Rólaigh. Lonnaíochtaí traidisiúnta de chineál sráidbhaile atá iontu siúd den chuid is mó, agus tá an cuspóir criosaithe ST ag gabháil leo a bhfuil sé mar aidhm aige sainghné speisialta Sráidbhailte Tuaithe a chosaint agus soláthar d'áiseanna sráidbhaile feabhsaithe agus do riachtanas tithíochta áitiúil de réir Pleananna Limistéir Áitiúil agus soláthar bonneagair. Beidh forbairt sráidbhailte treoraithe ag na Pleananna Limistéir Áitiúil agus na Creatphleananna um Fhorbairt Sráidbhailte ar glacadh leo.
Tá 34 Gráig Tuaithe i bhFine Gall atá suite sna háiteanna seo a leanas:
Baile Carraige, Crois Bhaile an Bhallúnaigh, Baile Caoith, Na Cnoic Dhubha (Ard Giolláin), Baile Choltraí, Baile Mhic Doinn, An Baile Trasna, Páirc an Chaisleáin (Cill Shalcháin), An Bhoth Fhuar, Dál Uí Chathasaigh (Baile Brigín), Baile Dhiarmada (Portach na Roinne), An Ghruagach, Lána Fhearann an Móna (An Aill), Crois Dhúbhóthair, Baile Eifil (stáisiún traenach Lusca/an Rois), Inis Pádraig, Baile Hoiste (Na Cúig Bhóthar), Baile Shiurdáin, Cill Fhaoláin, Baile Mhic Giolla, Mullach Onainn (Man O’ War), Baile an Mhiolbhardaigh, Bóthar na Maighne, New Haggard, An Cladach Thuaidh, Baile Phámar, Baile Stafaird/An Chorr Dhubh, An Ché (Port Reachrann), Baile na Sceach, Tobar Súl, An Coimín (Lusca), Lána Thuirbhe, Baile Uimbil (Baile Bachaille) agus Baile Bhuín (An Seanbhaile).
Is rogha eile iad Gráigeanna Tuaithe in áit tithíocht aonuaire faoin tuath agus forbairt chónaitheach tuaithe á comhdhlúthú i ngráigeanna beaga atá ann cheana féin. Trí na tithe nua sna Gráigeanna Tuaithe a leagan amach agus a dhearadh ar bhealach stuama, cinnteofar go gcuirfidh siad ar bhealach dearfach le sainghné thuaithe an cheantair. Ba cheart go mbeadh leagan amach agus dearadh tithe nua sna Gráigeanna Tuaithe i gcomhréir le hAlt 12.6 thíos – Tithíocht faoin Tuath.
12.6 Critéir Deartha do Thithíocht faoin Tuath
Is é atá i gceist leis an tuath chun críocha an ailt seo den Phlean ná na ceantair sin a bhfuil cuspóirí criosaithe tuaithe ag gabháil leo atá aitheanta mar Thalmhaíocht agus Áiseanna Tuaithe (RU), Crios Glas (GB), agus Líon Mór Áiseanna (LMÁ). Molfar athúsáid a bhaint as foirgnimh atá ann cheana féin faoin tuath le haghaidh forbairt chónaitheach.
Sa straitéis um lonnaíocht tuaithe i gCaibidil 5 An Tuath i bhFine Gall, tugtar cuntas ar na ceanglais chun freastal ar an riachtanas tithíochta i gceantair den Chontae atá Criosaithe mar TU, CG agus LMÁ.
Tá sé mar chuspóir sa Phlean Forbartha teorainn a chur le tionchar físe tithe nua ar an tuath. Roimh an gcinneadh faoi chead pleanála, ní mór measúnú a dhéanamh ar an tionchar físe a bheadh ag aon teach beartaithe ar an tírdhreach.
Ba cheart aon teach beartaithe nua a shuí ar bhealach a chuirfeadh teorainn le méadú bealaí isteach nua chuig aon bhóthar poiblí. Mar sin, pé áit ar féidir, déanfar tithe nuathógtha a threorú chuig suíomhanna atá suite taobh le tithe nó clóis feirme atá ann cheana féin agus a bhfuil muintir úinéir an tí nua ina n-úinéirí orthu. Ba cheart go mbeadh bealach isteach amháin don fhorbairt atá ann cheana féin agus don fhorbairt bheartaithe ag freastal ar láithreáin den sórt sin.
Cinntiú go ndéantar áiteanna cónaithe nua sa cheantar tuaithe a shuí go stuama, go léiríonn siad comhréireacht leis an gCineál Sainghné Tírdhreacha atá díreach taobh leo, agus go mbaineann siad an leas is mó agus is féidir as an tírdhreach nádúrtha le haghaidh dearadh atá inbhuanaithe, éifeachtúil ó thaobh carbóin agus stuama. Éileofar anailís/staidéar indéantachta iomlán ar an láithreán beartaithe agus ar thionchar an tí bheartaithe ar an tírdhreach mórthimpeall chun tacú le hiarratais ar chead pleanála. |
Cinntiú maidir le haon iarratas pleanála le haghaidh tí i gceantar a bhfuil cuspóir criosaithe Creasa Ghlais nó Líon Mór Áiseanna ag gabháil leis go gcuirtear Ráiteas Tionchair Físe in éineacht leis chomh maith le Scagthástáil um Measúnacht Chuí, de réir mar is gá. |
Moladh go ndéanfaí áiteanna cónaithe nua sa cheantar tuaithe a shuí gar do theach an teaghlaigh áit a bhféadann na coinníollacha draenála déileáil go sábháilte le tionchar carnach an chruinnithe sin agus áit nach mbeidh tionchar diúltach ó thaobh físe ná áiseanna ag an gcruinniú sin ar an teach a bhí ann cheana féin. Áit a léirítear go soiléir nach bhfuil socrú den sórt sin ar fáil, cead a thabhairt an teach cónaithe nua a shuí ar láithreán eile atá laistigh de dhá chiliméadar ó theach an teaghlaigh, nó, i gcás iarratas a dhéantar faoi Chuspóir RF37 agus RF38, laistigh de dhá chiliméadar taobh amuigh den Chrios Torainn Istigh. |
Tábla 12.4 – Treoirlínte Deartha d'Áiteanna Cónaithe Tuaithe
Treoirlínte Deartha d'Áiteanna Cónaithe Tuaithe |
---|
Bainfidh an Chomhairle úsáid as an treoir seo a leanas chun iarratais phleanála ar theach tuaithe a mheas: Staidéar Measúnaithe Láithreáin
|
Suíomh agus Dearadh
|
Ábhair agus Sonraí
|
Cóireálacha Teorann
|
Rochtain agus Línte Láithreáin
|
Cóireáil Uisce Dromchla agus Fuíolluisce
|
Tírdhreachú
|
Cinntiú go gcloíonn dearadh agus suíomh aon tí nua le prionsabail na dTreoirlínte Deartha d'Áiteanna Cónaithe mar atá leagtha amach i dTábla12.4 |
Cinntiú go gcloítear go daingean leis na ceanglais atá leagtha amach do chórais chóireála ar an láithreán, nó leis na ceanglais mar a d'fhéadfaí a leasú ag reachtaíocht náisiúnta, treoir nó Cóid Chleachtais amach anseo |
Is iad na ceanglais forbartha áit a bhfuil córais chóireála ar an láithreán beartaithe ná:
|
Moltaí na Scéime um Chosaint Screamhuisce a chur i bhfeidhm. |
12.7 Spás Oscailte
Tá soláthar spáis oscailte inrochtana ag croílár soláthair bonneagair ghlais ardchaighdeáin do phobail agus tá sé ina ghné lárnach sa Straitéis um Bonneagar Glas don chontae atá ag teacht chun cinn. Chun spás ardchaighdeáin oscailte a bhaint amach, tá cúig phrionsabal bhunúsacha ag Comhairle Contae Fhine Gall um sholáthar spáis oscailte:
Ordlathas, Inrochtaineacht, Cainníocht, Cáilíocht agus Spás Oscailte Príobháideach.
Ordlathas agus Inrochtaineacht
I dTábla 12.5, thíos, leagtar amach na caighdeáin um ordlathas agus inrochtaineacht spáis oscailte don phobal. Ceadaíonn na caighdeáin rogha leathan de spásanna oscailte poiblí inrochtana a chur ar fáil chun riachtanais éagsúla chónaitheoirí an Chontae a chomhlíonadh. I gcás gach forbartha a bhfuil gné chónaitheach ag baint léi, ba cheart meascán de chineálacha spásanna oscailte poiblí a sholáthar pé áit ar féidir é sin a bhaint amach.
Tábla 12.5 Ordlathas agus Inrochtaineacht Spáis Oscailte
Cineál Spáis Oscailte Phoiblí |
Ceantair |
Inrochtaineacht ó thithe |
Tabhair do d'aire |
---|---|---|---|
Mionpháirceanna (Aicme 2 de réir na Scéime do Ranníocaíocht Forbartha) Áiseanna do leanaí óga, ach ní gá gur áiseanna um shúgradh foirmiúil a bheadh iontu. Tá feidhm thábhachtach físe agus shóisialta ag baint leo chomh maith. Ní mór nach mbeadh mionpháirceanna ar thaobh nó cúl tithe agus ní mór go mbeadh radharc maith orthu. |
Idir 500 sq m – 0.2 heicteár |
Gach teach laistigh d'fhad siúil 150m |
Mionpháirceanna a sholáthar i ngach cás. |
Páirceanna Beaga (Aicme 2 de réir na Scéime do Ranníocaíocht Forbartha) Ag brath ar a méid, beidh spás iontu siúd d'áiseanna clóis súgartha, ceantair chun liathróid a chaitheamh, agus caitheamh aimsire éighníomhach. |
Idir 0.2 – 2 heicteár |
Laistigh d'fhad siúil 400km ó thithe |
|
Páirceanna Poiblí (Aicme 1 de réir na Scéime do Ranníocaíocht Forbartha) Spás a chur ar fáil d'áiseanna clóis súgartha agus roinnt páirceanna imeartha. Cuirfear spás ar fáil do cheantair caithimh aimsire éighníomhaigh agus bithéagsúlachta sna páirceanna sin. |
Idir 2 heicteár – 20 heicteár. |
400 méadar. |
|
Páirceanna Comharsanachta Uirbí (Aicme 1 de réir na Scéime do Ranníocaíocht Forbartha). Is féidir réimse leathan áiseanna agus bealaí úsáide a chur ar fáil anseo mar gheall ar a méid. Cuirfear spás ar fáil do cheantair bhithéagsúlachta sna páirceanna sin. |
Idir 20 heicteár – 50 heicteár |
Laistigh de 1km |
|
Páirceanna Réigiúnacha (Aicme 1 de réir na Scéime do Ranníocaíocht Forbartha) Soláthar do réimse leathan bealaí úsáide. Is minic go mbeidh ceantair spraoi fhoirmiúil agus neamhfhoirmiúil, ceantair caithimh aimsire éighníomhaigh, ceantair bhithéagsúlachta agus tarraingt shainiúil ar fáil ar an láithreán. |
Os cionn 50 heicteár |
Laistigh de 5km |
|
- * I measc na gceantar nach gcuirtear san áireamh agus Spás Oscailte á ríomh tá:
- Spás Oscailte Timpeallachta, .i. codanna fánacha nó cúnga de spás oscailte a úsáidtear chun crainn a chaomhnú nó mar fhaoiseamh físe agus scáthphlandáil m.sh. ar bhóithre.
- Dromchlaí glasa
- Ceantair spáis oscailte faoi bhun línte leictreachais ardvoltais.
Áit a bhfuil aon spás oscailte le cur ar fáil de bhun cead pleanála, ba cheart go mbeadh radharc maith ar an spás atá i gceist agus go mbeadh sé deartha agus suite ar bhealach a chuireann le leagan amach na forbartha ar bhealach báúil agus ba cheart go mbeifí in ann é a fheiceáil agus go mbeifí in ann rochtain a fháil air ón uasmhéid áiteanna cónaithe/aonad sa scéim bheartaithe. Ní ghlacfar le spás oscailte nach féidir rochtain a fháil air, atá ceilte nó ar spás talamh cúil é ar bhealach eile ná le stiallacha cúnga líneacha de spás oscailte. D'fhéadfadh nach gcuirfí san áireamh spásanna oscailte briste i leagan amach forbartha, a tháinig chun cinn go sonrach mar gheall ar an ngá le gnéithe an láithreáin a bhí ann cheana féin a chosaint (mar shampla clampa crann aibí) agus spás oscailte á ríomh, toisc go bhfuil siad riachtanach chun áiseanna atá ann cheana féin a chosaint.
Ba cheart go mbeadh radharc ar spásanna oscailte phoiblí agus/nó roinnte agus go ndearfaí iad chun cinntiú go gcoimeádfaí an deis um iompraíocht fhrithshóisialta chomh beag agus is féidir trí fhaireachas éighníomhach. I ‘Sustainable Residential Development in Urban Areas - Guidelines for Planning Authorities’ (2009) tugtar treoir shonrach maidir le spás oscailte a chur ar fáil d'fhorbairtí cónaitheacha nua agus sa ‘Retail Design Manual’ (2012), tugtar prionsabail treorach maidir leis an gcaoi ar féidir le tírdhreachú agus spásanna oscailte cabhrú le réimse poiblí níos fearr agus ionaid mhiondíola tarraingteacha a chur chun cinn.
Mar chuid de chur chuige comhtháite chun soláthar spásanna oscailte nasctha a dhéanamh, tá sé riachtanach go mbeifí in ann bogadh tríothu go héasca agus rochtain a fháil orthu. Áit a bhfuil deiseanna ar fáil do bhealaí coisithe agus rothaíochta, molfar naisc shubstaintiúla idir fhorbairtí. Áit a bhfuil forbairtí taobh lena chéile, cuirfear naisc ar fáil tríd an spás oscailte go léir a chur le chéile.
Naisc a chomhtháthú agus a sholáthar trí spásanna oscailte atá taobh lena chéile chun ceantair inrochtana a chruthú ar féidir bogadh go héasca tríothu, faoi réir Scagthástáil um Measúnacht Chuí agus comhairliúchán, agus comhairliúchán poiblí san áireamh, de réir mar is cuí |
Cainníocht
I gcás gach forbartha a bhfuil gné chónaitheach ag gabháil leo, is é an caighdeán foriomlán um sholáthar spáis oscailte phoiblí ná 2.5 heicteár ar a laghad in aghaidh 1000 duine den daonra. Chun dóthain deiseanna um chaitheamh aimsire agus fóillíocht a chur ar fáil do phobail an lae inniu agus na todhchaí, leanfaidh an Chomhairle cur chuige solúbtha chun spás oscailte poiblí agus áiseanna caithimh aimsire/taitneamhachta a sheachadadh. Tá sé de rún ag an gComhairle, áfach, cinntiú, ach amháin ar chúinsí eisceachtúla, go sáraíonn soláthar spáis oscailte phoiblí 10% d'achar an láithreáin forbartha. Níl cead ann tailte atá criosaithe mar TU, CG, OS nó LMÁ a áireamh i gceantar an láithreáin forbartha.
É a dhéanamh mar cheangal go soláthrófaí spás oscailte poiblí 2.5 heicteár ar a laghad in aghaidh 1000 duine den daonra. Chun críocha an ríofa sin, beidh riachtanais um spás oscailte poiblí bunaithe ar aonaid chónaitheacha a bhfuil ráta áitíochta comhaontaithe 3.5 duine acu i gcás áiteanna cónaithe ina bhfuil 3 sheomra leapa nó níos mó agus 1.5 duine i gcás áiteanna cónaithe a bhfuil dhá sheomra leapa nó níos lú iontu |
É a dhéanamh mar cheangal go ndéanfaí 10% ar a laghad d'achar an láithreáin forbartha bheartaithe a shainiú le húsáid mar spás oscailte poiblí. Tá sé de rogha ag an gComhairle maidir leis an riachtanas spáis oscailte eile a theastaíonn faoi Thábla 12.5 cead a thabhairt páirceanna beaga, páirceanna áitiúla agus páirceanna comharsanachta uirbí agus/nó áiseanna caithimh aimsire/taitneamhachta a sholáthar nó a uasghrádú lasmuigh de cheantar an láithreáin forbartha, ar choinníoll go gcomhlíonann an spás oscailte nó na háiseanna na caighdeáin um inrochtaineacht spáis oscailte ó thithe maidir le gach cineál spáis oscailte phoiblí atá sonraithe i dTábla 12.5. Tá sé de rogha ag an gComhairle maidir leis an riachtanas eile spáis oscailte atá ina cheangal faoi Thábla 12.5 soláthar nó uasghrádú Páirceanna Réigiúnacha a cheadú ar chúinsí eisceachtúla áit nach féidir páirceanna beaga, páirceanna áitiúla ná páirceanna comharsanachta uirbí agus/nó áiseanna caithimh aimsire taitneamhachta a sholáthar nó a uasghrádú, ar choinníoll go gcomhlíonann an Pháirc Réigiúnach an caighdeán um 'inrochtaineacht ó thithe' atá sonraithe i dTábla 12.5 |
É a dhéanamh mar cheangal go ndéanfaí 10% ar a laghad d'achar an láithreáin forbartha bheartaithe a shainiú le húsáid mar spás oscailte poiblí. Tá sé de rogha ag an gComhairle glacadh le ranníocaíocht airgid in ionad an riachtanais atá fágtha um spás oscailte atá ina cheangal faoi Thábla 12.5, agus an ranníocaíocht sin a choimeád chun críocha páirceanna beaga, páirceanna áitiúla agus páirceanna comharsanachta uirbí agus/nó áiseanna caithimh aimsire/taitneamhachta a fháil nó a uasghrádú agus don chuspóir sin amháin, ar choinníoll go gcomhlíonann an spás oscailte nó na háiseanna na caighdeáin um 'inrochtaineacht ó thithe' le haghaidh gach cineál spáis oscailte phoiblí atá sonraithe i dTábla 12.5. Tá sé de rogha ag an gComhairle glacadh le ranníocaíocht airgid in ionad an riachtanais atá fágtha um spás oscailte chun soláthar nó uasghrádú Páirceanna Réigiúnacha a cheadú ar chúinsí eisceachtúla áit nach féidir páirceanna beaga, páirceanna áitiúla ná páirceanna comharsanachta uirbí agus/nó áiseanna caithimh aimsire/taitneamhachta a chur ar fáil, ar choinníoll go gcomhlíonann an Pháirc Réigiúnach an caighdeán um 'inrochtaineacht do thithe' maidir le spás oscailte atá sonraithe i dTábla. Áit a nglacann an Chomhairle le ranníocaíochtaí airgid in ionad spáis oscailte, déanfar an ranníocaíocht a ríomh ar an mbonn 25% Aicme 2 agus 75% Aicme 1 i dteannta le costais forbartha an spáis oscailte. |
Ranníocaíocht airgid choibhéiseach a éileamh in ionad soláthar spáis oscailte i bhforbairtí beaga a bhfuil níos lú ná trí haonad iontu áit a mbeadh an spás oscailte a chruthófaí ag an bhforbairt chomh beag nach mbeadh sé feidhmiúil. Áit a nglacfaidh an Chomhairle le ranníocaíocht airgid in ionad spáis oscailte, déanfar an ranníocaíocht a ríomh ar an mbonn 25% Aicme 2 agus 75% Aicme 1. |
Cinntiú go bhfuil gach scéim chónaitheach nua suite laistigh d'fhad siúil 150 méadar ó mhionpháirc, páirc bheag, páirc áitiúil, páirc comharsanachta uirbí nó páirc réigiúnach. |
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh an luach airgid in ionad spásanna oscailte ar aon dul le Scéim Fhine Gall do Ranníocaíocht Forbartha. |
Tailte institiúide, diméinte tírdhreachaithe agus aonaid réadmhaoine cosúil leo a bhfuil bealaí úsáide caithimh aimsire nó taitneamhachta bunaithe acu a choimeád le húsáid mar spás oscailte an oiread is féidir. I gcás go dtugtar cead um fhorbairt ar na tailte seo, áfach, beidh soláthar spáis oscailte a sháraíonn na gnáthchaighdeáin ag teastáil chun sainghné oscailte na gcodanna sin den talamh a choimeád a mheasann an Chomhairle a bheith riachtanach don chuspóir sin. |
Ní thógfaidh Comhairle Contae Fhine Gall ceantair spáis oscailte atá níos lú ná 500 méadar cearnach i gcúram chun críocha cothabhála. |
Ní thógfar i gcúram mar spás oscailte poiblí ceantair spáis oscailte atá deartha de réir caighdeán fíormhaisithe nach féidir cloí leis. |
Áiseanna um Chaitheamh Aimsire Dian
I gcásanna áirithe, áit nach féidir cloí leis na caighdeáin spáis oscailte nó áit a meastar go bhfuil úsáid caithimh aimsire níos déine inmhianaithe, féadfaidh an Chomhairle smaoineamh ar shocruithe trína bhféadfaí áiseanna diana cuí a chur ar fáil in ionad spáis oscailte nach mbainfí an méid sin úsáide as.
É a dhéanamh mar cheangal go soláthrófaí íosmhéid spáis oscailte a bheadh comhionann le 70% den riachtanas spáis oscailte i dteannta le háiseanna diana um chaitheamh aimsire/thaitneamhacht. |
Cáilíocht
Spásanna Oscailte Poiblí a Dhearadh
Ní mór spásanna oscailte a dhearadh de réir sonraíocht ard. Ní mór béim mhór a leagan ar cháilíocht agus inbhuanaitheacht fhadtéarmach spáis oscailte agus beidh sonraí thírdhreachaithe beartaithe na spásanna sin, idir thírdhreachú crua agus bog, ag teastáil ag céim an iarratais phleanála. Ba cheart go mbeadh radharc ar spásanna oscailte poiblí agus go ndearfaí iad ar bhealach go laghdófaí iompraíocht fhrithshóisialta trí mheán faireachais éighníomhaigh. Ní mór spásanna oscailte agus plandáil scagtha a dhearadh ar bhealach nach mbeadh deis um iompraíocht fhrithshóisialta ag gabháil leo.
Cinntiú nach bhfuil spásanna oscailte suite ag taobh nó cúl aonaid tithíochta |
Cinntiú go bhfuil soláthar spáis oscailte i gcomhréir go hoiriúnach agus nach gcuirtear réimsí mí-oiriúnacha cúnga ar fáil. |
Cinntiú, pé áit ar féidir, go gcuirtear áiseanna comhlántacha, mar sheomraí gléasta agus áiseanna stórála, ar fáil mar chuid den soláthar spáis oscailte. |
Cinntiú go leagann forbróirí amach ceantair spáis oscailte agus go ndéanann siad cothabháil orthu de réir caighdeán ard, go dtí go dtógtar i gcúram iad agus aistriú luath ceantair spáis oscailte phoiblí chuig an gComhairle a éascú. Féadfaidh an Chomhairle, de réir a rogha féin, glacadh le ranníocaíocht airgid i gcásanna áirithe chun tírdhreachú agus forbairt na gceantar sin a chríochnú. |
É a dhéanamh mar cheangal go mbunófaí cuideachtaí bainistíochta agus go mbeidís bunaithe i gceart agus cinntiú go gcuirtear na struchtúir bhainistíochta riachtanacha i bhfeidhm áit a bhfuil sé beartaithe go gcoimeádfar spáis oscailte faoi úinéireacht phríobháideach. Ní mór go ndéanfaí socruithe a fhaomhadh ag an gComhairle sula gcríochnófaí an tionscadal agus ní mór go mbeidís i bhfeidhm sula scaoilfí na bannaí riachtanacha. |
Dromchlaí Glasa
Is é atá i ndromchlaí glasa ná spásanna oscailte líneacha ar chosáin, sruthchúrsaí, plandáil nó gnéithe nádúrtha eile a thugann deiseanna um shiúl agus rothaíocht, caitheamh aimsire neamhfhoirmiúil, agus bithéagsúlacht agus imirce fiadhúlra. Is gnách nach gcuirfear san áireamh iad mar chuid den ríomh cainníochtúil do sholáthar spáis oscailte, ach amháin áit a n-aontaíonn an tÚdarás Pleanála leis sin. Ba cheart dromchlaí glasa a chuimsiú i ngach forbairt mhór nua, mar chuid den soláthar Bonneagair Ghlais, agus ceantair mhóra spáis oscailte á nascadh acu leis na ceantair lasmuigh den láithreán forbartha.
Dromchlaí glasa a sholáthar i ngach forbairt nua áit a bhfuil an deis ann é sin a dhéanamh. |
Díonta Glasa
I dteannta leis na tairbhí a bhaineann leo ó thaobh an chomhshaoil de, tugann díonta glasa an acmhainn do spás caithimh aimsire breise, i bhforbairt ard-dlúis ach go háirithe. Níl díonta glasa mar chuid den soláthar spáis oscailte phoiblí.
Úsáid díonta glasa mar spás caithimh aimsire a mholadh. |
Córais Draenála Inbhuanaithe
Is é an bealach is fearr le Córais Draenála Inbhuanaithe (CDIb) a shainiú ná réiteach iomlán um bainistíocht uisce báistí agus ní mór iad a chur san áireamh i ngach forbairt nua. Féadann linnte, bogaigh bhréagacha agus gnéithe uisce cur le soláthar Córas Draenála Inbhuanaithe (CDIb) agus le taitneamhacht ceantair. Is féidir gnéithe CDIb atá deartha agus suite i gceart a chuimsiú i spásanna oscailte agus féadann siad taitneamhacht agus luach aeistéitiúil na spásanna sin a chomhlánú. Níl ceantair CDIb ina gcuid den soláthar spásanna oscailte phoiblí, ach amháin áit a gcuireann siad go mór le dearadh agus cáilíocht spáis oscailte. Fágfar faoin Údarás Pleanála é an sainiú a dhéanamh.
Cinntiú an oiread is féidir go bhfeabhsaíonn dearadh CDIb cáilíocht spásanna oscailte. Níl CDIb mar chuid den soláthar spáis oscailte phoiblí, ach amháin áit a chuireann sé ar bhealach suntasach agus dearfach le dearadh agus cáilíocht spáis oscailte. I gcásanna ina gcinneann an Chomhairle go bhfuil ról mór agus dearfach ag CDIb sa spás oscailte, tabharfar 10% ar a mhéad den soláthar spáis oscailte do CDIb. Smaoineoidh an Chomhairle ar CDIb a sholáthar ar spás oscailte atá ann cheana féin, pé áit ar cuí. |
Ní ghlacfar umair agus córais stórála faoi thalamh faoi spás oscailte poiblí, mar chuid de réiteach CDIb. |
Áiseanna Clóis Súgartha
Ba cheart go ndéanfadh áiseanna clóis súgartha freastal ar aoisghrúpaí sainithe agus go ndéanfaidís soláthar d'áiseanna agus deiseanna súgartha éagsúla. Ba cheart go gcuimseodh gach scéim chónaitheach a bhfuil níos mó ná 50 aonad ann áiseanna clóis súgartha ba cheart a chur ar fáil ag ráta 4 sq m in aghaidh an aonaid chónaithigh.
Áiseanna clóis súgartha do leanaí atá ar scála cuí a chur ar fáil i bhforbairt chónaitheach. Cuirfear áiseanna clóis súgartha ar fáil ar ráta 4sqm in aghaidh an aonaid chónaithigh. Cuimseoidh gach scéim chónaitheach a sháraíonn 50 aonad áiseanna clóis súgartha a bheidh marcáilte go soiléir ar líníochtaí an iarratais phleanála agus a bheidh léirithe agus tógtha, pé áit ar féidir agus ar cuí, sula ndíolfar aon aonaid |
Cinntiú sa chás go gcuirtear clós súgartha trealmhaithe san áireamh mar chuid de shaoráid shonrach, go mbeadh achar 0.2 heicteár ar a laghad ann. Cuirfear píosa trealaimh súgartha amháin ar a laghad ar fáil le haghaidh gach 50 sq m de chlós súgartha. |
An Beartas i leith Crann
Áis luachmhar agus gnáthóg fiadhúlra luachmhar atá i gcrainn. Ar leibhéal físe, cuireann siad le ceantar, agus iad ag maolú thionchar na forbartha fisicí ar an tírdhreach agus tá ról tábhachtach acu freisin maidir le cáilíocht an aeir a fheabhsú i gceantair uirbeacha agus gnáthóga fiadhúlra a sholáthar. In ‘The Forest of Fingal – A Tree Strategy for Fingal’’, leagtar amach beartas na Comhairle um phlandáil, bainistíocht agus cothabháil crann ar shráideanna.
Crainn a chosaint agus a chaomhnú agus cinntiú go ndéantar iad a bhainistiú go héifeachtach |
Cinntiú agus forbairt ar siúl, go gcosnaítear go hiomlán crainn a bhfuil sé mar choinníoll go gcoimeádfaí iad de réir ‘BS5837 (2012) Trees in relation to the Design, Demolition and Constructions – Recommendations’ nó an leagan is deireanaí de sin. |
É a dhéanamh mar cheangal go gcuirfí plandaí dúchasacha pé áit ar cuí i bhforbairtí i gcomhairle leis an gComhairle. |
Cinntiú go gcaomhnaítear crainn, fálta sceach agus gnéithe eile a léiríonn teorainneacha baile fearainn agus go gcuimsítear iad pé áit ar cuí i ndearadh forbairtí. |
Áit a bhfuil crainn á roghnú, machnamh a dhéanamh ar an achar fréamhaithe atá ar fáil agus cóngaracht d'áiteanna cónaithe nó d'áitribh ghnó go háirithe maidir le scáthú foirgneamh agus gairdíní.. |
Cur crainn cheannbhrait mhóir ar spás oscailte poiblí a chur chun cinn pé áit ar féidir agus soláthar pé áit ar gá do phoill crainn tógtha mar chuid de shonraíocht an tírdhreacha. |
Cinntiú go bhfuil ciumhaiseanna taobh bóthair 2.4 méadar ar a laghad ar leithead in ionad ina bhfuil crainn mhóra beartaithe agus pé áit ar gá, soláthar a dhéanamh do phoill crainn thógtha mar chuid de shonraíocht an tírdhreacha. Beidh ciumhaiseanna bóthair 1.2 méadar ar a laghad ar leithead in ionaid ina bhfuil crainn cheannbhrait bheaga beartaithe. |
Spás Oscailte Príobháideach
Cuirfear spás oscailte príobháideach ar fáil do gach aonad cónaitheach is cuma cibé acu gur tithíocht thraidisiúnta nó árasáin atá iontu. Sna caighdeáin um spás oscailte leagfar amach caighdeáin cháilíochtúla agus chainníochtúla chun cinntiú go mbainfear an leas is fearr as an spás oscailte.
Áit a mbaintear crainn de cheantair chónaitheacha, cinntiú, pé áit ar cuí, go gcuirtear crainn nua ina n-ionad chomh luath is atá na hacmhainní ar fáil dó sin |
Cinntiú nach bhfuil róscáthú iomarcach déanta ar spásanna oscailte príobháideacha do gach cineál aonaid chónaithigh. |
Cinntiú go ndeartar an chóireáil teorann a bhaineann le spásanna oscailte príobháideacha ar bhealach go gcosnaítear taitneamhacht chónaitheach agus físe. |
Tithe
Ceann de na tréithe a bhaineann le tithíocht thraidisiúnta ná spás oscailte príobháideach a sholáthar, ag cúl líne tógála tosaigh an tí de ghnáth.
Soláthar íosta spáis oscailte a chinntiú do thithe cónaithe (gan ceantar páirceála san áireamh) mar seo a leanas:
Ní áireofar stiallacha cúnga spáis oscailte ag taobh tithe agus spás oscailte príobháideach á ríomh |
Gan caighdeán laghdaithe um spás oscailte príobháideach a cheadú do thithe cathrach 1 agus 2 sheomra leapa ach amháin áit a dteastaíonn réiteach deartha ar leithligh chun láithreáin bheaga inlíonta/cúinne a fhorbairt. Ní ghlacfar le soláthar níos lú ná 48 sq m de spás oscailte príobháideach in aghaidh an tí i gcás ar bith |
Árasáin agus Árasáin Dhá Urlár
Tá an spás oscailte príobháideach a ghabhann le hárasáin agus le hárasáin dhá urlár tábhachtach ionas go mbeadh a gcuid áititheoirí in ann taitneamh a bhaint astu. Is iad balcóiní agus áiteanna suí an príomchineál spáis oscailte le haghaidh scéimeanna árasán agus árasáin dhá urlár.
Chun freastal ar riachtanais taitneamhachta cónaitheoirí, tá sé tábhachtach spás taitneamhachta roinnte atá deartha go maith a chur ar fáil agus a chothabháil i gceart sa todhchaí. Cé go bhféadfadh go mbeadh spásanna taithneamhachta príobháideacha agus roinnte in aice lena chéile, is gnách gur cheart go mbeadh deighilt shoiléir eatarthu agus cóireáil teorann chuí agus/nó 'stiall príobháideachais' idir an dá spás.
Ba cheart do dhearthóirí féachaint chuig na spriocanna agus na caighdeáin atá leagtha amach i dTábla 12.6 maidir le híos-soláthar spáis.
É a dhéanamh mar cheangal go gcomhlíonfadh nó go sáródh balcóiní príobháideacha, áiteanna suí dín nó gairdíní geimhridh do gach árasán agus árasán dhá urlár na híoschaighdeáin atá leagtha amach i dTábla 12.6. |
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh balcóiní, spás oscailte príobháideach ar urlár na talún, áiteanna suí dín nó gairdíní geimhridh scáthaithe ar bhealach a chuireann le dearadh an fhoirgnimh ionas go dtugtar dóthain príobháideachais agus foscaidh do chónaitheoirí. |
É a dhéanamh mar cheangal go gcomhlíonfadh nó go sáródh spás taitneamhachta roinnte i bhforbairtí árasán, i bhfoirm criosanna leathphríobháideacha mar thearmainn phríobháideacha agus ceantair um shuí lasmuigh, na híoschaighdeáin atá leagtha amach i dTábla 12. |
Soláthar meascáin de spásanna oscailte príobháideacha agus leathphríobháideacha a cheadú i leaganacha amach oiriúnacha (m.sh. leaganacha amach clóis). |
Table 12.6 – Ceanglas Spáis Oscailte d'Árasáin agus d'Árasáin Dhá Urlár
|
Spás taitneamhachta príobháideach |
Spás Taitneamhachta Roinnte |
---|---|---|
Stiúideo |
4 sqm |
4 sqm |
Aon seomra leapa amháin |
5 sqm |
5 sqm |
Dhá sheomra leapa |
7 sqm |
7 sqm |
Trí sheomra leapa |
9 sqm |
9 sqm |
12.8 BONNEAGAR, ÁISEANNA AGUS SEIRBHÍSÍ POBAIL
Foirgnimh an Phobail
Mar phrionsabal ginearálta, tá gá le suíomh agus soláthar áiseanna pobail chun pobail áitiúla inmharthana, inbhuanaithe agus rathúla a chruthú agus a fheabhsú.
Féachfaidh aon iarratas ar áiseanna pobail mar: áiseanna fóillíochta, faichí spóirt, páirceanna imeartha, ceantair súgartha, hallaí pobail, áiseanna cruinnithe eagrúcháin, áiseanna cúram leanaí, soláthar scoile nua agus forbairtí eile atá dírithe ar an bpobal chuig an méid seo a leanas:
|
Saoráidí Cúram Leanaí
Aithnítear nach mór go mbeadh cúram leanaí de chaighdeán ard. Féachfaidh an Chomhairle chuig soláthar áiseanna cúram leanaí a éascú in ionaid chuí ar fud an Chontae agus d'fhéadfadh go ndéanfaidís mar cheangal é go gcuirfí ar fáil iad i bhforbairtí móra cónaitheacha, pobail phoiblí, tráchtála agus miondíola de réir fhorálacha an DoEHLG ‘Childcare Facilities Guidelines for Planning Authorities’ (2001).
Tógfar an méid seo a leanas in aon iarratas ar shaoráidí cúram leanaí:
|
Déileálfar le hiarratais ar shaoráidí cúram leanaí i gceantair chónaitheacha atá ann cheana féin de réir a gcuid buanna féin, agus an éifeacht dhóchúil ar áiseanna na n-aonad réadmhaoine a bheadh taobh leo, agus comhlíonadh na gcritéar thuas á gcur san áireamh. Is iad tithe scoite nó aonaid réadmhaoine leathscoite móra is oiriúnaí chun áiseanna iomlána cúram lae a sholáthar. Le haghaidh forbairtí cónaitheacha nua, ba cheart gurbh é an tsaoráid is oiriúnaí chun cúram lae iomlán a chur ar fáil ná aonad réadmhaoine saintógtha, ar urlár talún agus ina aonar.
Coimeádfaidh aonaid réadmhaoine cónaitheacha a bhfuil cúram leanaí ar fáil iontu gné chónaitheach shubstaintiúil san áit chónaithe, agus is é oibreoir na saoráide cúram leanaí a bheidh ina gcónaí iontu. |
Agus iarratais ar shaoráidí cúram leanaí á meas, rachaidh an tÚdarás Pleanála i gcomhairle le Coiste Cúram Leanaí Chontae Fhine Gall chun measúnú a dhéanamh ar an ngá leis an gcineál saoráide atá beartaithe san ionad ceaptha.
Saoráidí Oideachasúla
Déanfaidh an Chomhairle forbairtí scoile a mheas agus iad ag féachaint chuig riachtanais sonracha an Roinn Oideachais agus Scileanna agus an treoir atá leagtha amach in‘The Provision of Schools and the Planning System, A Code of Practice for Planning Authorities, the Department of Oideachas and Science, and the Department of the Environment, Heritage and Local Government, 2008’.
De ghnáth, déanfar Scoileanna nua a fhorbairt i gceantair ina bhfuil scoileanna nua/breise ag teastáil de réir mar a aithníonn an Roinn Oideachais agus Scileanna agus/nó i láithreáin scoile/oideachais atá ann cheana féin.
Cuirfear an méid seo a leanas san áireamh in aon iarratas ar áiseanna oideachais, lena n-áirítear scoileanna nua agus/nó athfhorbairt/méadú scoileanna atá ann cheana féin:
- An gá foriomlán ó thaobh riachtanais, easnaimh agus deiseanna chun scoileanna a fheabhsú nó a fhorbairt.
- Ionad an láithreáin, cóngaracht na scoile don abhantrach, méid an láithreáin i gcoibhneas le riachtanais do spás lasmuigh agus riachtanais na scoile sa todhchaí (.i. dóthain spáis curtha ar fáil um méadú sa todhchaí).
- Tionchar an tráchta agus an iompair ar an líonra bóithre mórthimpeall.
- Dea-bhealaí sábháilte agus inrochtana do choisithe agus rothaithe chuig an scoil agus uaithi ó cheantair chónaitheacha agus tráchtála in aice léi.
- Dóthain áiseanna rothaíochta
- Rochtain shábháilte agus leagan amach dóthanach páirceála chun leagan isteach/bailiú a éascú.
- Dóthain comharthaí, soilse agus cóireálacha teorann.
- An tionchar ar áiseanna áitiúla agus úsáid na n-áiseanna scoile lasmuigh d'uaireanta scoile/défheidhmiú na n-áiseanna.
- Comhréireacht le ceanglais na dtreoirlínte reachtacha cuí.
- Comhréireacht le cuspóirí criosaithe le haghaidh úsáid talún.
- I ngach cás, ba cheart go gcuirfí Plean Taistil Scoile isteach le hiarratas ar aon fhorbairt scoile agus ba cheart na riachtanais i ndáil leis an bplean sin a dhearbhú ag an gcéim réamhphleanála.
- Molfar feidhm dhúbailte a bhaint as áiseanna spóirt/hallaí srl. lasmuigh d'uaireanta scoile áit a mbainfeadh an pobal mór leas as úsáid na n-áiseanna sin, níor cheart, áfach, go gcuirfí úsáid na scoile lasmuigh d'uaireanta scoile isteach ar na háiseanna cónaitheacha taobh léi, áfach. Ba cheart na sonraí go léir faoi na bealaí úsáide beartaithe a chur ar fáil leis an iarratas pleanála.
Déanfar seomraí ranga sealadacha a mheas ar bhonn cás aonair agus is gnách go nglacfar leo ar feadh tréimhse nach sáróidh cúig bliana agus ba cheart nach gcuirfeadh na seomraí ranga sin isteach ar spáis pháirceála do chairr / rothair ar an láithreán nach mbeadh tionchar rómhór acu ar inúsáidteacht áiseanna súgartha/spóirt lasmuigh.
Is gnách go nglacfar le méaduithe ar scoileanna áit a rachaidh siad in ionad déanmhais seomra ranga shealadacha atá ar an láithreán cheana féin. Ba cheart féachaint chuig na háiseanna a bheadh in aice leo agus na háiseanna i láithreán na scoile a chur san áireamh agus méaduithe scoile á suí.
Ionaid Adhartha
Déanfar tograí forbartha um ghnáthúsáid foirgnimh mar ionad adhartha nó ionad teagaisc creidimh a bhreithniú i gcomhthéacs an chriosaithe úsáide talún agus an gá leis na háiseanna a bhfuil úsáid bhunaithe á mbaint astu a chosaint ó thionchar a thagann chun cinn de thoradh tráchta, torainn nó cur isteach eile. Ba cheart sonraí faoi acmhainn na saoráide (m.sh. acmhainn suíochán), measúnú tráchta agus uaireanta oibriúcháin beartaithe a chur in éineacht le hiarratais phleanála.
Forbairt ionad adhartha breise a éascú trí shainiú agus/nó criosú tailte le haghaidh riachtanas pobail den sórt sin agus féachaint ar ionaid adhartha a shuí in áiseanna poiblí roinnte |
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh ionaid adhartha nua nó mhéadaithe suite in ionaid áit nach gcruthóidís brú tráchta doghlactha nó deacrachtaí páirceála agus nach gcuirfidís isteach ar chónaitheoirí ná gnóthais atá ann cheana féin. |
Ionaid/Seirbhísí Sláinte
Déanfaidh an tÚdarás Pleanála idirdhealú idir cleachtaí míochaine ar scála beag ina bhfuil príomhaí amháin nó beirt phríomhaithe (.i. dochtúir/fiaclóir/fisiteiripeoir atá ina n-úinéir ar an ngnó) agus a bhfuil duine nó beirt ar a mhéad fostaithe acu, agus cleachtaí míochaine móra ina bhfuil beirt chleachtóirí míochaine nó níos mó agus beirt bhall foirne tacaíochta nó níos mó.
Déanfaidh an tÚdarás Pleanála aon iarratais ar bhunú cleachtaí míochaine beaga, nó ar mhéadú/athchóiriú cleachtaí beaga atá ann cheana féin, i gceantair chónaitheacha, a mheas de réir a gcuid buanna féin. Ba cheart go mbeadh na gníomhaíochtaí míochaine gairmiúla (tráchtála) a dhéanann cónaitheoir an fhoirgnimh san áireamh in iarratais nó, ba cheart go gcuimseodh an t-áitreabh aonad cónaithe a bheadh áitithe ar bhealach eile. Ní bheidh tionchair dhiúltacha ag oibriú an áitribh sin ar áiseanna cónaitheacha an cheantair mórthimpeall. Cloífidh socruithe páirceála agus rochtana leis na ceanglais i dTábla 12.8, agus ní bheidh ceantair pháirceála ina ngné rófheiceálach ag cúirtealáiste tosaigh in aonaid réadmhaoine i gcodarsnacht le háiteanna cónaithe taobh leis, agus beidh an tírdhreachú céanna iontu.
Cuirfidh cleachtaí míochaine i gceantair chónaitheacha le húsáid chónaitheach reatha na háite cónaithe agus beidh siad faoina réir. Ar aon dul le háiseanna cúram leanaí i gceantair chónaitheacha –ba cheart go mbeadh cleachtaí míochaine beaga suite i dtithe móra scoite ar a gcuid tailte féin agus go mbeadh rochtain oiriúnach agus áisiúil ar fáil dóibh siúd atá ag teacht chucu sa charr, de shiúl na gcos nó ar iompar poiblí. |
Beidh cleachtaí míochaine móra agus grúpa suite sna criosuithe seo a leanas; Sráidbhaile Tuaithe, Ionad Áitiúil, Ionad Baile agus Dúiche, Conair Eacnamaíoch an Mheitreo Lár Baile Mhóir. Ní bheidh tionchair dhiúltacha acu maidir le sceitheadh páirceála, guais tráchta, tionchar diúltach ar úsáid chónaitheach taobh leo, agus cuirfidh siad leis na bealaí úsáide agus na foirgnimh atá ann cheana féin ach ba cheart nach mbeadh ach comharthaí de mhéid réasúnta acu. I gcás clinicí tréidliachta, cuirfear isteach sonraí iomlána na seirbhísí go léir a chuirfear ar fáil ar an láithreán lena n-áirítear sonraí faoi áiseanna thar oíche (agus crónna/cóiríocht foirne san áireamh) agus seirbhísí lasmuigh de ghnáthuaireanta chomh maith le bearta um maolú torainn pé áit ar cuí. |
Ionaid Adhlactha agus Créamatóiriaim
Tá freagracht reachtúil ar Údaráis Áitiúla soláthar d'áiseanna adhlactha. Tá cuid mhór de na hionaid adhlactha atá ann cheana féin sa Chontae lán nó beagnach lán. Mar sin, beidh sé riachtanach ionaid adhlactha bhreise a chur ar fáil sa Chontae sna blianta atá romhainn.
Forbairt ionaid adhlactha a sholáthar agus a éascú, lena n-áirítear reiligí glasa / ionaid adhlactha nádúrtha i gceantar ar fud Fhine Gall de réir mar a bheidh ag teastáil le linn shaolré an Phlean Forbartha agus a mbeidh dea-naisc iompair phoiblí leo más féidir, agus riachtanais pobal ilchreidmheach agus neamhreiligiúnach á gcoimeád i gcuimhne. |
Cinntiú go ndéantar bainistíocht agus cothabháil ar ionaid adhlactha a choimeádann i gcuimhne a n-oidhreacht chultúrtha agus a sholáthraíonn sábháilteacht agus rochtain uilíoch |
Soláthar créamatóiriaim a éascú laistigh de shaolré an Dréachtphlean Forbartha , faoi réir measúnú timpeallachta agus Scagthástáil um Measúnacht Chuí de réir mar is cuí. |
12.9 Fiontraíocht agus Fostaíocht
Molann an tÚdarás Pleanála dearadh, ábhair agus bailchríocha ardchaighdeáin agus tírdhreachú dea-chaighdeáin do gach forbairt tráchtála agus tionscail.
Agus measúnú á dhéanamh ar iarratais phleanála, cuirfear roinnt ábhair mhachnaimh san áireamh:
- Comhréireacht le beartais agus cuspóirí ábhartha an Phlean Forbartha maidir le húsáid talún.
- An meascán de bhealaí úsáide atá beartaithe go háirithe i gceantair úsáide measctha .i. ceantair atá criosaithe mar IÁ,LBM, MEC, LB, ST áit nach mór forbairt agus athrú úsáide a dhíriú ar timpeallachtaí beoga a chruthú. Déine agus nádúr na húsáide beartaithe.
- Dlús agus scála forbartha cuí a bhaint amach.
- Spás oscailte agus pleananna tírdhreachaithe ardchaighdeáin a chur ar fáil.
- Dearadh Ardchaighdeáin
- Tionchar féideartha gluaiseachta tráchta agus soláthair páirceála
- An tionchar ar áiseanna na gceantar mórthimpeall.
- Éifeachtúlacht fuinnimh agus inbhuanaitheacht fhoriomlán na forbartha
- Bearta um bainistíocht dramhaíola
Páirceanna Gnó agus Ceantair Tionscail
Tá páirceanna gnó agus ceantair tionscail i bhFine Gall ceaptha chun timpeallachtaí fisiceacha ardchaighdeáin a chur ar fáil do ghnóthais agus do thionscal a léiríonn sainghné an Chontae. Is iad príomhaidhmeanna na treorach ná dearadh ardchaighdeáin, leanúnachas físe agus timpeallachtaí ar leas coisithe/rothaíochta a bhaint amach agus cinntiú ag an am céanna go bhfeidhmíonn ionaid ghnó agus tionscail. Meastar freisin go gcabhróidh dearadh maith le marthanacht eacnamaíoch fhadtéarmach na gceantar sin.
Tábla 12.7 - Treoirlínte Deartha do Pháirceanna Gnó agus Ceantair Tionscail
DEARADH LÁITHREÁIN |
---|
ROCHTAIN AGUS BOGADH TIMPEALL
|
NAISC COISITHE / ROTHAÍOCHTA
|
TRÉSCAOILTEACHT
|
SOILSIÚ
|
LÁITHREACHA LASTÁLA/SEIRBHÍSE
|
DRAMHAÍL/ATHCHÚRSÁIL
|
SADHLANNA AGUS DÉANMHAIS CHOIMHDEACHA
|
STÓRÁIL (TREALAMH, ÁBHAIR, INNEALRA)
|
SLÁNACHAIR
|
COMHARTHAÍ
|
EALAÍN PHOIBLÍ
|
INBHUANAITHEACHT
|
DEARADH FOIRGNIMH |
---|
TREOSHUÍOMH AN FHOIRGNIMH AGUS ÉADANAS BÓTHAIR
|
MÓRDHLÚTHÚ AGUS CUMA
|
CUMA AN FHOIRGNIMH AGUS ÁBHAIR AGUS PAILÉAD DATHANNA
|
CUMA
|
ÉADAIN
|
DÍONDREACH
|
TREALAMH TEILEACHUMARSÁIDE AGUS AERÓIGE
|
TREALAMH GRÉINE, FÓNTAIS, LEICTREACH AGUS MEICNIÚIL
|
BEALAÍ ISTEACH FOIRGNIMH
|
PÁIRCEÁIL
|
TÍRDHREACHÚ AGUS CÓIREÁIL TEORANN
|
Cinntiú go gcloíonn dearadh agus suíomh aon Pháirceanna Gnó agus Ceantar Tionscail nua le prionsabail na dTreoirlínte Deartha mar atá leagtha amach i dTábla12.7. |
Forbairt Miondíola
Is minic go mbíonn béim shóisialta agus chathrach ag baint leis an miondíol i gcomharsanachtaí agus sráidbhailte áitiúla. Mar sin ní mór go mbainfeadh na forbairtí sin amach dearadh ardchaighdeáin. Ba cheart iad a dhearadh agus a thoisiú ar bhealach go mbeidh scála oiriúnach orthu i gcoibhneas leis an abhantrach atá beartaithe dóibh. Tá ionaid áitiúla agus sráidbhailte tuaithe ceaptha le freastal ar riachtanais laethúla siopadóireachta agus seirbhíse na gceantar atá mórthimpeall orthu agus dá bharr sin beidh siad beag de ghnáth. Agus iarratais in aon cheann de na hionaid áitiúla sin á láimhseáil, ba cheart go dtógfaí san áireamh in anailís ar bith treochtaí siopadóireachta athraitheacha, cúinsí sóisialta agus eacnamaíocha an cheantair agus an straitéis mhiondíola i gCaibidil 6.
Critéir Mhiondíola
Comhlíonfaidh iarratais ar fhorbairt mhiondíola nua na ceanglais atá leagtha amach i gCaibidil 6.
Cuirfear forbairt mhiondíola nua ar fáil de réir Straitéis Mhiondíola Fhine Gall i gCaibidil 6. |
Comhlíonfaidh forbairt mhiondíola ról agus feidhm an ionaid mhiondíola agus beidh sé i gcomhréir le scála agus cineál na miondíola a aithníodh don ionad sin. |
Ní mór go gcloífeadh forbairt mhiondíola leis an gcuspóir bunúsach, mar atá, tacú le beogacht agus le hinmharthanacht an ionaid mhiondíola agus ní mór go léireofaí go bhfuiltear ag cloí leis an gcur chuige seicheamhach. Déanfar tograí chun aonaid mhiondíola a mhalgamú a mheas go cúramach. I gcás tograí móra miondíola (a sháraíonn 1,000 méadar cearnach) tá sé mar cheangal go soláthrófaí Measúnacht Tionchair Mhiondíola (MTM) shonrach, Measúnacht Tionchair Tráchta (MTT) agus Scagthástáil um Measúnacht Chuí, de réir mar is cuí. |
Cineálacha Forbartha Miondíola
Asraonta Mearbhia/Beir Leat
Féadann asraonta mearbhia cur isteach ar áiseanna ceantair agus baint díobh agus mar sin, déanfar tograí ar asraonta nua nó méadaithe a mheas go cúramach.
Déanfar tograí forbartha d'asraonta mearbhia/beir leat a rialú go dian agus tá sé mar cheangal go bpléifí leis an méid seo a leanas i ngach togra:
|
Smaoineamh go cúramach ar oiriúnacht agus ar shuíomh asraonta mearbhia in aice le scoileanna agus, áit a meastar é a bheith cuí, srian a chur le hoscailt asraonta nua mearbhia/beir leat in aice le scoileanna chun sláinte agus leas leanaí scoile a chosaint |
Stáisiúin Breosla
Cé go bhfuil gá leo, féadann stáisiúin peitril cur isteach ar áiseanna ceantair agus baint díobh agus dá bharr sin, déanfar tograí um asraonta nua nó méadaithe a mheas go cúramach. Is gnách nach molfar stáisiúin breosla i gcroícheantar miondíola ionad uirbeach ná i gceantair thuaithe.
Pléifear leis an méid seo a leanas i dtograí forbartha do stáisiúin breosla:
|
Trádstóráil Mhiondíola
Beidh an raon earraí a dhíoltar i bpáirceanna miondíola atá ann cheana féin agus in aon pháirceanna miondíola sa todhchaí rialaithe go docht agus teoranta d'earraí tí toirtiúla nó d'earraí nach féidir le custaiméirí a iompar agus iad ag taisteal de shiúl na gcos, ar an rothar, nó ar an mbus (Féach Aguisín 1 de na Treoirlínte um Pleanáil Miondíola (2012) le haghaidh sainmhínithe ar earraí toirtiúla). Ba cheart nach sáródh táirgí tánaisteacha 20% de ghlanachar iomlán urlár miondíola an aonaid mhiondíola. I láir bhaile agus sráidbhaile, ba cheart go mbeadh méid agus scála gach forbairt nua trádstórála miondíola i gcomhréir le sainghné an cheantair. Treorófar éileamh ar thrádstóráil miondíola agus/nó páirceanna miondíola nua isteach i dtailte atá criosaithe mar Lár Baile Mhóir/LBM sna hionaid miondíola ardoird ar Leibhéal 2 agus isteach sa chriosú Trádstóráil Miondíola 'TM', ar an gcéad dul síos, más féidir chun na gráigeanna de thrádstórais mhiondíola agus/nó páirceanna miondíola atá ann cheana féin a thabhairt le chéile.
Gan trádstóráil miondíola a cheadú ach ar thailte atá criosaithe don chuspóir sin (TM) nó le haghaidh Lár Baile Mhóir (LBM) agus áit a bhfuil fianaise shoiléir go bhfuil gá leis na bealaí úsáide sin. Ina theannta sin beidh sé mar cheangal go gcomhlíonfadh tograí cuspóirí Chaibidil 8 An Earnáil Mhiondíola den Phlean seo |
Gníomhaíocht Eacnamaíoch Bhaile
Déanfar tograí forbartha do ghníomhaíochtaí eacnamaíocha beaga bhaile áit a bhfuil cónaí ar an iarratasóir sa teach agus ar féidir leis/léi cruthú nach bhfuil an tábhacht chéanna ag baint leis an ngníomhaíocht bheartaithe agus atá le príomhúsáid chónaithe an tí. Is gnách nach mbeifear i bhfabhar tograí a mbeadh drochthionchar acu ar thaithneamhacht chónaitheach an cheantair trí mheán tráchta méadaithe, torann, múch, creathadh, deannach ná boladh. Déanfaidh an tÚdarás Pleanála measúnú ar oiriúnacht an láithreáin chónaithigh chun freastal ar an ngníomhaíocht eacnamaíoch bheartaithe a bheidh bunaithe sa teach agus é ag cur san áireamh méid agus scála an láithreáin agus na háite cónaithe, dlús an cheantair mar atá, fáil dóthain páirceála sábháilte agus an chaoi a dtagann nádúr na húsáide go ginearálta le comhthéacs an láithreáin.
Is gnách go gceadófar gníomhaíocht eacnamaíocha bhaile ar bhonn gearrtéarmach nó sealadach chun gur féidir measúnú leanúnach a dhéanamh ar aon tionchar a bheadh ag an ngníomhaíocht ar thaitneamhacht chónaitheach
Gníomhaíochtaí eacnamaíocha baile a cheadú áit nach bhfuil an tábhacht chéanna ag baint leis an ngníomhaíocht bheartaithe agus atá le príomhúsáid chónaitheach na háite cónaithe agus nach mbíonn drochthionchar aici ar thaithneamhacht chónaitheach an cheantair mar gheall ar thrácht méadaithe, torann, múch, creathadh, deatach, deannach nó boladh. |
Gníomhaíocht eacnamaíoch bhaile a cheadú ar bhonn gearrtéarmach nó sealadach chun gur féidir measúnú leanúnach a dhéanamh ar aon tionchar a bheadh ag an ngníomhaíocht ar thaithneamhacht chónaitheach, pé áit a dteastaíonn sé sin. |
12.10 Bonneagar agus Gluaiseacht
Iompar
Úsáid Chomhtháite Talún agus Iompair
Is é atá i gceist le húsáid talún agus iompar a chomhtháthú ná úsáid talún atá dian ar thuras (m.sh. tithe, oifigí agus miondíol chomparáideach ard-dlúis) a shuí gar d'iompar poiblí ardacmhainne (mar an DART, Meitreo, Luas agus Bus Gasta). Is féidir úsáid tairbhiúil a bhaint as an talamh trí hiompar poiblí ardacmhainne a chur ar fáil don líon is mó cónaitheoirí agus fostaithe.
Cuimsíonn na Pleananna Forbartha do gach ceann de cheithre údarás áitiúla Bhaile Átha Cliath faoi láthair caighdeáin a chuireann teorainn leis an méid páirceála i bhforbairtí nua, in áiteanna oibre agus oideachais ach go háirithe. Dá bharr sin, tá na caighdeáin pháirceála roinnte i gCrios 1 ina gceadaítear níos lú spásanna páirceála agus Crios 2, ina gceadaítear níos mó spásanna páirceála. Tá feidhm ag Crios 1 maidir le ceantair atá:
- Laistigh de 1600m ó DART, Meitreo, Luas nó BG, (atá ann cheana féin nó beartaithe),
- Laistigh de 800m ó Mhórlána Bus,
- Criosaithe mar LMB nó Lár Baile Mhóir, nó
- Faoi réir scéim Alt 49
Tá feidhm ag Crios 2 maidir le gach ceantar eile.
Teorainn a chur le líon na spásanna páirceála in ionaid oibre agus oideachais chun comaitéireacht sa charr a dhéanamh chomh beag agus is féidir. Beidh an líon spásanna páirceála i bhforbairtí nua i gcomhréir leis na caighdeáin atá leagtha amach i dTábla 12.8. Áit ar féidir an t-éileamh a láimhseáil trí mheán praghsála, .i. forbairtí miondíola, ba cheart go dtabharfaí tús áite sa phraghsáil do shiopadóirí, ar gnách go bhfanann siad ar feadh tréimhsí gairide, seachas fostaithe, ar gnách go bhfanann siad ar feadh tréimhsí fada. |
Beidh páirceáil íoctha ag forbairtí miondíola nua a bhfuil níos mó ná 50 spás páirceála acu a thabharfaidh tús áite do pháirceáil ghearrtéarmach seachas páirceáil fhadtéarmach. Beidh feidhm ag an gcuspóir sin freisin maidir le forbairtí miondíola atá ann cheana féin a bhfuil sé beartaithe acu méid na spásanna páirceála atá acu a mhéadú ag níos mó ná 50. In ionaid bhaile agus sráidbhaile, áit a mbíonn ceapach talún beag, bíonn sé deacair páirceáil a chur ar fáil d'fhorbairtí nua. Áit a bhfuil córais Íoc agus Taispeáin i bhfeidhm, féadfar freastal ar an éileamh ar pháirceáil ar an tsráid. Toisc gurb amhlaidh áit a n-úsáidtear páirceáil sráide, páirceáil ceada ach go háirithe, nach sábhálann forbróirí an costas as a gcuid spásanna páirceála féin a chur ar fáil agus go laghdaítear ioncam na Comhairle ó Íoc agus Taispeáin, tá ranníocaíocht in ionad páirceála cuí. |
I mbailte agus sráidbhailte ina bhfuil páirceáil Íoc agus Taispeáin, féadfaidh forbróirí ranníocaíocht in ionad páirceála ag ráta €5000 (cúig míle euro) in aghaidh an spáis a íoc. |
Pleananna um Bainistiú Iompair Inbhuanaithe
I bPleananna um Bainistiú Iompair Inbhuanaithe, leagtar amach bearta a chuireann chun cinn iompar inbhuanaithe le haghaidh áiteanna oibre nó oideachais áirithe.
É a dhéanamh mar cheangal go mbeadh Plean um Bainistiú Iompair Inbhuanaithe ag gach forbairt ina bhfuil os cionn 100 fostaí agus gach scoil seo. Ceanglófar ar scoileanna atá ann cheana féin a dhéanfaidh iarratas chun freastal ar mhéadú Plean um Bainistiú Iompair Inbhuanaithe a chur ar fáil chomh maith. |
Iompar Inbhuanaithe
Siúl agus Rothaíocht
Is iad siúl agus rothaíocht na bealaí taistil is éifeachtaí ó thaobh úsáid spás bóthair, agus na bealaí is inbhuanaithe ó thaobh an tionchair ar an gcomhshaol. Níl sé praiticiúil siúl, áfach, ach le haghaidh turas gearr agus níl rothaíocht praiticiúil ach le haghaidh turas gearr nó meánachair.
É a dhéanamh mar cheangal go ndearfaí gach forbairt nua de réir an LDBSU. Beidh leaganacha amach agus dearaí orthu, ach go háirithe, a léiríonn go bhfuil tús áite á thabhairt do shiúl agus do rothaíocht trí rochtain shábháilte, áisiúil agus dhíreach a chur ar fáil ar sheirbhísí, fhostaíocht agus iompar poiblí áitiúil. Braitheann cur chun cinn na rothaíochta mar bhealach iompair inbhuanaithe ar dóthain páirceála a chur ar fáil in ionaid fhostaíochta agus oideachais. Tá caighdeáin um páirceáil rothar, ar noirm iad, leagtha amach i dTábla 12.9 |
Cinntiú go gcuimsíonn gach forbairt nua fostaíochta agus oideachais áiseanna páirceála dóthanacha, slána agus tirime do rothair, de réir na gcaighdeán atá leagtha amach i dTábla12.9. |
Iompar Poiblí
Le haghaidh méideanna móra taistealaithe agus le haghaidh turas meánachair go fadachair, is iad na bealaí éagsúla iompair phoiblí na bealaí taistil is éifeachtúla ó thaobh úsáid spás bóthair agus na bealaí is inbhuanaithe ó thaobh an tionchair ar an gcomhshaol.
Tacú le feabhsúcháin ar iompar poiblí tríd na dromchlaí um bealaí beartaithe a choimeád saor ó fhorbairt. Slánachair a chur ar fáil ar dhromchlaí iompair phoiblí chun soláthar d'fheabhas sa todhchaí chun go mbeifear in ann líonra sábháilte agus éifeachtach de bhonneagar iompair a chur ar fáil. |
An Meitreo Thuaidh Nua Beartaithe
Bhí Meitreo Thuaidh nua beartaithe mar chuid de chláir caipitil an Rialtais a foilsíodh le déanaí. Nascfaidh sé Sord tríd an Aerfort, le Lár Chathair Bhaile Átha Cliath. Tá sé ríthábhachtach an Meitreo Thuaidh nua beartaithe a sholáthar chun go leanfaidh an Baile Contae, Sord, ar aghaidh ag fás ar bhealach inbhuanaithe. Tá sé ríthábhachtach go mbeadh teacht éasca ar stadanna meitreo i bhforbairtí atá dian ar thurais.
Cinntiú go gcoimeádtar an Meitreo Thuaidh nua beartaithe agus a chuid stadanna saor ó fhorbairt. É a dhéanamh mar cheangal go gcuimseofaí an cumas bogadh tríd do choisithe, rothaithe agus d'iompar poiblí i ngach forbairt taobh le bealach an Mheitreo Thuaidh nua beartaithe chun go mbeidh sé chomh hinrochtana agus is féidir |
Forbairt ard-dlúis a cheadú ar dhromchla an Mheitreo Thuaidh nua beartaithe, de réir phleananna úsáide talún na Comhairle. |
Meitreo Thiar
Cé nach bhfuil Meitreo Thiar mar chuid de chlár caipitil an Rialtais 2016 – 2021, tá cuid mhór oibre réamhdheartha déanta cheana féin. Dearadh an bealach le hoibriú ó Thamhlacht trí Chluain Dolcáin, Gleann na Life agus Baile Bhlainséir agus le nascadh leis an Meitreo Thuaidh nua beartaithe i mBaile an Dairdisigh, taobh theas d'Aerfort Bhaile Átha Cliath.
Cinntiú go gcoimeádtar bealaí féideartha Meitreo Thiar agus a chuid stadanna saor ó fhorbairt. É a dhéanamh mar cheangal go gcuimseofaí an cumas bogadh tríd do choisithe, rothaithe agus d'iompar poiblí i ngach forbairt taobh le bealach an Mheitreo Thiar nua beartaithe chun go mbeidh sé chomh hinrochtana agus is féidir. |
Forbairt ard-dlúis a cheadú ar dhromchla an Mheitreo Thiar nua beartaithe, de réir phleananna úsáide talún na Comhairle. |
Seirbhísí Tacsaí agus Hacnaí
Gné thábhachtach sa mheascán iompair phoiblí iad seirbhísí inrochtana tacsaí agus hacnaí agus seirbhís ó dhoras go doras a fhreagraíonn ar éileamh á gcur ar fáil acu 24 uair sa lá.
Forbairt sheirbhís inrochtana tacsaí agus hacnaí sa Chontae a éascú agus a chur chun cinn. Soláthar stadanna tacsaithe a éascú in ionaid oiriúnacha ar an tsráid nó i bhforbairtí tráchtála nua. |
Bóithre
Freastalaíonn an líonra bóithre náisiúnta go maith ar Fhine Gall agus M1 Baile Átha Cliath go Béal Feirste, an N2/M2 Baile Átha Cliath go Doire, an N3 Baile Átha Cliath go Baile Uí Sheanáin, agus an M50 chomh maith ag dul trasna an Chontae. Chomh maith leis sin, tá roinnt bealaí réigiúnacha agus bóithre áitiúla ag freastal ar Fhine Gall. Tá ról eacnamaíoch tábhachtach acu agus freisin tá feidhmeanna luachmhara sóisialta agus pobail ag baint leo, is minic gurb iad an t-aon bhealach rochtana do ghníomhaíocht eacnamaíoch áitiúil. Braitheann an Contae go mór ar a bhonneagar bóithre do ghluaiseacht agus rochtain laistigh den chontae agus idir contaetha.
Le haghaidh forbairtí nua, ceist lárnach í rochtain a fháil ar an líonra bóithre, i gceantair tuaithe acu go háirithe. Is gnách gur fearr úsáid a dhéanamh níos déine ar bhealach rochtana atá ann cheana féin in ionad rochtain nua ar bhóthar tuaithe a chruthú. I gcás bealaí rochtana nua, ba cheart nach bhfaighfí réidh le páirceáil ar an tsráid.
Áit a bhfuil gá le bealaí isteach nua, cuirfear na caighdeáin ábhartha um dhearadh bóthair i bhfeidhm (LDBT i gceantair tuaithe agus LDBSU i gceantair uirbeacha).
I bhforbairtí móra nua, forbairtí tráchtála ach go háirithe, cruthaítear trácht breise carranna agus HGV. Tá sé tábhacht a chinntiú nach gcuirfidh forbairt le brú tráchta mór breise ar líonra bóithre an Chontae.
Cosc a chur ar fhorbairt áit a mbeadh rochtain ar an Mótarbhealach ag teastáil agus toimhdiú i gcoinne rochtana ar Phríombhealaí Náisiúnta agus féachaint chuig acmhainn, éifeachtúlacht agus sábháilteacht an bhonneagar náisiúnta bóithre a chaomhnú agus acomhail san áireamh. |
Srian a chur le bealaí isteach nua díreach ó Bhóithre Réigiúnacha nach bhfuil gá leo Cinntiú nach rachaidh gach bóthar contae/áitiúil as feidhm ró-luath tríd an iomarca bealaí isteach aonair a sheachaint. Cinntiú go ndeartar gach bealach isteach nua riachtanach de réir LDBT nó LDBSU mar is cuí, ar an mbealach sin guaiseacha tráchta a sheachaint. |
Toimhdiú i gcoinne fáil réidh le spásanna páirceála sráide chun soláthar bealaí isteach feithiclí do theaghais aonair a éascú i gceantair a bhfuil nádúr cónaitheach ag baint leo go príomha áit a mbraitheann cónaitheoirí go mór ar spásanna páirceála sráide. |
Ceangal ar fhorbróirí Ráiteas Tionchair Tráchta a chur ar fáil áit a mbeidh éifeacht mhór ag forbairt nua ar éileamh taistil agus ar acmhainn an líonra iompair timpeall air. |
Sábháilteacht ar Bhóithre
Áit a bhfuil bóithre á ndearadh agus/nó a bhfeabhsú agus áit a bhfuil iarratais phleanála ar fhorbairt nua á meas, tabharfar tús áite do shábháilteacht gach úsáideoir bóthair, coisithe, rothaithe agus tiománaithe san áireamh.
Bearta um shábháilteacht ar bhóithre a chur chun cinn i dteannta leis na páirtithe leasmhara ábhartha agus cruthú guaiseacha tráchta a sheachaint. |
Ceansú Tráchta
Ba cheart forbairtí cónaitheacha nua a dhearadh ar bhealach go gcruthaítear timpeallachtaí íseal-luais trí dhearadh innealtóireachta agus dearadh uirbeach a úsáid de réir LDBSU.
Cinntiú go ndeartar gach forbairt chónaitheach nua de réir LDBSU chun timpeallachtaí íseal-luais a chruthú. |
Bearta um Thógáil agus Feabhsú Bóithre
Aithnítear go bhfuil an bonneagar bóithre ag croílár an líonra iompair fhoriomláin, agus é ag freastal ar ghluaiseacht busanna, feithiclí earraí, coisithe, rothaithe, chomh maith leis an gcarr príobháideach. Teastaíonn roinnt feabhsuithe lárnacha bóthair chun gluaiseacht earraí agus daoine ar fud an Chontae a éascú agus chun rochtain éasca a chinntiú, le haghaidh mórcheantair forbartha nua ach go háirithe.
Féachaint chuig slánachair tógála a sholáthar ar Bhóithre Náisiúnta agus Mhótarbhealaí agus a gcuid acomhal, agus ar Bhóithre fochaighdeáin Réigiúnach agus Contae chun go mbeifear in ann iad a fheabhsú sa todhchaí chun soláthar líonra sábháilte agus éifeachtúil de Bhóithre Náisiúnta, Réigiúnacha agus Contae a chur ar fáil. |
Caighdeáin Pháirceála
Soláthraíonn caighdeáin pháirceála treoir maidir le líon na spásanna páirceála eas-sráide riachtanacha a bheidh inghlactha d'fhorbairtí nua. Is é príomhchuspóir chur i bhfeidhm na gcaighdeán páirceála ná cinntiú, agus tograí forbartha á meas, go dtógtar san áireamh freastal ar fheithiclí a tharraingítear don láithreán i bhfianaise bheartas reatha an Rialtais atá dírithe ar aistriú córa iompair go bealaí inbhuanaithe iompair.
Beidh an méid seo a leanas mar chuid de na caighdeáin pháirceála.
- I gcás aon bhealach úsáide nach bhfuil sonraithe thuas, déanfaidh an tÚdarás Pleanála na riachtanais phleanála a shainiú, ar bhonn bealaí úsáide cosúla agus bunphrionsabail.
- Baineann Crios 1 le forbairtí laistigh de 500m ó MLB nó seirbhís bus ardchaighdeáin, nó 1000m ó stáisiún Luas/Dart/Meitreo/Iarnróid beartaithe nó i gceantar atá clúdaithe ag Scéim Alt 49, nó i dtailte atá criosaithe mar Lár Baile Mhóir. Baineann Crios 2 le gach ceantar eile sa Chontae.
- I bhforbairtí úsáide measctha, tógfar san áireamh na buaicéilimh pháirceála a bheidh ag baint le bealaí úsáide difriúla ag amanta difriúla den lá agus den tseachtain.
- Ba cheart aon spás amháin nó níos mó in aghaidh 100 spáis a choimeád le haghaidh bánna páirceála do thiománaithe faoi mhíchumas.
- Ba cheart aon spás amháin nó níos mó in aghaidh 100 spáis a choimeád le haghaidh feithiclí leictreacha a bhfuil áiseanna luchtaithe acu.
Maidir le spásanna páirceála atá beartaithe le freastal ar fhorbairt chónaitheach árasán/árasán dhá urlár ní dhéanfar iad a fholigean ná a leasú d'úinéirí neamhchónaitheacha ná do dhaoine nach bhfuil cónaí iontu san fhorbairt. Níor cheart spásanna páirceála atá curtha ar fáil i gcúrsaíocht ghinearálta forbartha a dháileadh go heisiach ar bhonn aonair nó grúpa ar bhealach a chuirfeadh cosc ar na ceantair sin a thógáil i gcúram mar bhóithre poiblí
Tábla 12.8 Caighdeáin Pháirceála
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Beartaithe |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid nó Uasmhéid |
---|---|---|---|---|---|---|
Teach - uirbeach/bruachbhailteach 1 nó 2 sheomra leapa |
1 |
Aonad |
1-2 |
Laistigh de chuirteálaiste |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Teach - uirbeach/bruachbhailteach 3 sheomra leapa nó níos mó |
2 |
Aonad |
2 |
Laistigh de chuirteálaiste |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Teach - tuaithe |
3 |
Aonad |
2-3 |
Laistigh de chuirteálaiste |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Árasán, teach cathrach 1 seomra leapa |
4 |
Aonad |
1 |
Móide 1 spás cuairteora in aghaidh 5 aonaid |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Árasán, teach cathrach 2 sheomra leapa |
5 |
Aonad |
1.5 |
Móide 1 spás cuairteora in aghaidh 5 aonaid |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Árasán, teach cathrach 3+ sheomra leapa |
6 |
Aonad |
2 |
Móide 1 spás cuairteora in aghaidh 5 aonaid |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Sciath-thithíocht |
7 |
Aonad |
0.5 |
Móide 1 spás cuairteora in aghaidh 5 aonaid |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Páirc carbhán/tithe soghluaiste |
8 |
Seastán |
1 |
|
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Óstán, Móstán, Carrósta, Teach Lóistín |
9 |
Seomra leapa |
1 |
|
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Beartaithe |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid nó Uasmhéid |
Áiseanna réamhscoile / creche |
10 |
Seomra ranga |
0.5 |
|
Oideachas |
Uasmhéid |
Bunscoil |
11 |
Seomra ranga |
1.5 |
|
Oideachas |
Uasmhéid |
Aonad riachtanas speisialta |
12 |
Seomra ranga |
2 |
|
Oideachas |
Uasmhéid |
Iar-bhunscoil |
13 |
Seomra ranga |
1.5 |
|
Oideachas |
Uasmhéid |
Coláiste Ardoideachais |
14 |
Léachtlann |
5 |
|
Oideachas |
Uasmhéid |
Miondíol - Stór bia (stóir bia lascaine san áireamh) |
15 |
OAU |
1 in aghaidh 20 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Ionad Siopadóireachta |
16 |
OAU |
1 in aghaidh 20 |
Eisítear ceantair chúrsaíochta |
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Club Trádstórais |
17 |
OAU |
1 in aghaidh 20 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Banc, Cumann Foirgníochta |
18 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Beartaithe |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid nó Uasmhéid |
Miondíol - Comparáid |
19 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Miondíol Áise (<200sqm) |
20 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Mindíol - Ionad Garraíodóireachta |
21 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Trádstóras (m.sh. troscán, earraí bána) |
22 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Miondíol - Seomra Taispeántais Carranna |
23 |
OAU |
1 in aghaidh 50 |
|
Miondíol |
Uasmhéid |
Oifigí - Ginearálta |
24 |
OAU |
1 in aghaidh 30 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Oifigí - Ionad glaonna |
25 |
AOU |
1 in aghaidh 30 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Oifigí - Eolaíocht agus Teicneolaíocht |
26 |
AOU |
1 in aghaidh 40 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Tionscal - ginearálta |
27 |
AOU |
1 in aghaidh 40 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Beartaithe |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid nó Uasmhéid |
Tionscal - Bithmhíochaine |
28 |
AOU |
1 in aghaidh 50 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Tionscal - Ionaid Sonraí |
29 |
AOU |
1 in aghaidh 100 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Trádstóras agus dáileadh |
30 |
AOU |
1 in aghaidh 100 |
Laghdú 50% in aice le IP, DEMT, LB |
Fostaíocht |
Uasmhéid |
Halla éisteachta, Amharclann, Pictiúrlann, Staid |
31 |
Suíochán |
1 in aghaidh 3 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Beár, Tolglann, Seomra Ócáide |
32 |
AOU |
1 in aghaidh 15 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Halla Damhsa, Dioscó, Club Oíche |
33 |
AOU |
1 in aghaidh 15 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Bialann, Caifé |
34 |
AOU |
1 in aghaidh 15 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Bialann beir leat |
35 |
AOU |
1 in aghaidh 30 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Leabharlann |
36 |
AOU |
1 in aghaidh 20 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Beartaithe |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid nó Uasmhéid |
Galfchúrsa |
37 |
Poll |
6 |
|
Spórt |
Gnáthmhéid |
Cúrsa Galf Dhá Mhaide |
38 |
Poll |
3 |
|
Spórt |
Gnáthmhéid |
Club Spóirt, Giomnáisiam, Ionad folláine |
39 |
AOU |
1 in aghaidh 20 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Spórt |
Gnáthmhéid |
Faiche spóirt, páirceanna |
40 |
LCagÚP |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
|
Spórt |
Gnáthmhéid |
Institiúid, Ionaid Phobail |
41 |
OAU |
1 in aghaidh 50 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Ionad Comhdhála |
42 |
Suíochán |
1 in aghaidh 5 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Eaglais, ionad adhartha |
43 |
Suíochán |
1 in aghaidh 5 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Clinic, Cleachtais Míochaine Ghrúpa |
44 |
Seomra comhairliúcháin |
2 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Ospidéal |
45 |
Leaba |
1.5 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Teach Altranais |
46 |
Leaba |
1 in aghaidh 4 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Teach Tórraimh |
47 |
AOU |
1 in aghaidh 20 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
- * IP Iompar Poiblí
- DEMT Conair Eacnamaíoch an Mheitreo Thuaidh
- LBM Lár Baile Mhóir
Caighdeán um Páirceáil Rothar
Tugann caighdeáin um páirceáil rothar treoir maidir le líon na spásanna páirceála riachtanacha a bheidh inghlactha d'fhorbairtí nua.
Tábla 12.9 Caighdeáin um Páirceáil Rothar
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Rothar |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid no Uasmhéid |
---|---|---|---|---|---|---|
Árasán, teach cathrach 1 seomra leapa |
4 |
Aonad |
1 |
Móide 1 spás cuairteora in aghaidh 5 aonaid |
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Óstán, Móstán, Carrósta, Teach Lóistín |
9 |
Seomra leapa |
0.1 |
|
Cónaitheach |
Gnáthmhéid |
Áiseanna réamhscoile / creche |
10 |
Seomra ranga |
0.5 |
|
Oideachas |
Gnáthmhéid |
Bunscoil |
11 |
Seomra ranga |
10 |
|
Oideachas |
Gnáthmhéid |
Aonad riachtanas speisialta |
12 |
Seomra ranga |
1 |
|
Oideachas |
Gnáthmhéid |
Iar-bhunscoil |
13 |
Seomra ranga |
15 |
|
Oideachas |
Gnáthmhéid |
Coláiste Ardoideachais |
14 |
Léachtlann |
30 |
|
Oideachas |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Stór bia (stóir bia lascaine san áireamh) |
15 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Ionad Siopadóireachta |
16 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
Eisítear ceantair chúrsaíochta |
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Rothar |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid no Uasmhéid |
Miondíol - Club Trádstórais |
17 |
OAU |
1 in aghaidh 200 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Banc, Cumann Foirgníochta |
18 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Comparáid |
19 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Miondíol Áise (<200sqm) |
20 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Mindíol - Ionad Garraíodóireachta |
21 |
OAU |
1 in aghaidh 300 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Trádstóras (m.sh. troscán, earraí bána) |
22 |
OAU |
1 in aghaidh 300 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Miondíol - Seomra Taispeántais Carranna |
23 |
OAU |
1 in aghaidh 300 |
|
Miondíol |
Gnáthmhéid |
Oifigí - Ginearálta |
24 |
OAU |
1 in aghaidh 60 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Oifigí- Ionad glaonna |
25 |
OAU |
1 in aghaidh 60 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Rothar |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid no Uasmhéid |
Oifigí - Eolaíocht agus Teicneolaíocht |
26 |
OAU |
1 in aghaidh 80 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Tionscal - ginearálta |
27 |
OAU |
1 in aghaidh 80 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Tionscal - Bithmhíochaine |
28 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Tionscal - Ionaid Sonraí |
29 |
OAU |
1 in aghaidh 200 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Trádstóras agus dáileadh |
30 |
OAU |
1 in aghaidh 200 |
|
Fostaíocht |
Íosmhéid |
Halla éisteachta, Amharclann, Pictiúrlann, Staid |
31 |
Suíochán |
1 in aghaidh 30 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Bialann, Caifé |
34 |
OAU |
1 in aghaidh 150 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Leabharlann |
36 |
OAU |
1 in aghaidh 200 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Fóillíocht |
Gnáthmhéid |
Club Spóirt, Giomnáisiam, Ionad folláine |
39 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Spórt |
Gnáthmhéid |
Úsáid Talún |
Ord |
Critéar |
Rothar |
Nótaí |
Catagóir |
Gnáthmhéid no Uasmhéid |
Faiche spóirt, páirceanna |
40 |
LCagÚP |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
|
Spórt |
Gnáthmhéid |
Institiúid, Ionaid Phobail |
41 |
OAU |
1 in aghaidh 100 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Ionad Comhdhála |
42 |
Suíochán |
1 in aghaidh 50 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Eaglais, ionad adhartha |
43 |
Suíochán |
1 in aghaidh 50 |
Molfar bealaí úsáide comhlántacha |
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Clinic, Cleachtais Míochaine Ghrúpa |
44 |
Seomra comhairliúcháin |
1 in aghaidh 4 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Ospidéal |
45 |
Leaba |
1 in aghaidh 4 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Teach Altranais |
46 |
Leaba |
1 in aghaidh 10 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Teach Tórraimh |
47 |
OAU |
1 in aghaidh 200 |
|
Institiúid |
Gnáthmhéid |
Seirbhísí Uisce
Uisce Óil
Déanann an Chomhairle cur i bhfeidhm beart um shaothrú uisce báistí a chur chun cinn i bhforbairtí, go háirithe le haghaidh forbairtí tráchtála. Féadann ceisteanna casta teacht chun cinn maidir le soláthar córas um shaothrú uisce báistí i bhforbairtí cónaitheacha agus mar sin déanann an Chomhairle úsáid butaí uisce a chur chun cinn mar íoschaighdeán le haghaidh úsáide i bhforbairtí cónaitheacha ach déanfaidh siad bearta eile a mheas nuair a phléifear leis an gComhairle iad sula gcuirfear iarratas pleanála isteach. Tá an cuspóir seo a leanas ábhartha maidir le bearta um shaothrú uisce báistí;
É a dhéanamh mar cheangal go gcuimseofaí córais um shaothrú uisce báistí i bhforbairtí cónaitheacha nua agus go n-úsáidfí butaí uisce mar íoschaighdeán le haghaidh úsáide i bhforbairtí cónaitheacha. |
Critéir Bhreise um Measúnú
Déantar gach iarratas a mheas maidir le hinbhuanaitheacht, comhréireacht leIS an mbonneagar um draenáil uisce atá ann cheana féin agus atá beartaithe agus comhlíonadh na gceanglas um cháilíocht screamhuisce agus uisce talún agus cosaint ó thuilte i measc ceisteanna eile. Nuair a thugtar cead d'fhorbairt, déanann an Chomhairle cinnte go gcomhlíonann an tógáil caighdeáin sásúla um dhearadh agus thógáil sula 'dtógtar i gcúram' í’. Nuair atá sé críochnaithe, ní mór taifid den fhorbairt nua a chur faoi bhráid na Comhairle i bhfoirm is féidir a bhainistiú go sásúil.
Ba cheart d'iarratasóirí oibriú leis an gComhairle faoi shaincheisteanna a bhaineann le seirbhísí uisce trí chinntiú go nglacann siad páirt i gcruinnithe réamhphleanála agus go dtugann siad freagra dearfach ar an gcomhairle a chuirtear ar fáil. Ina theannta sin moltar d'iarratasóirí dul i gcomhairle le hUisce Éireann maidir le socruithe um sholáthar uisce agus fuíolluisce. Ar an mbealach sin laghdófar an gá le saincheisteanna comhlíontachta iarphleanála agus cinnteofar go ndéanfar bonneagar a sholáthar ar bhealach níos éifeachtúla agus tráthúla. Cuspóir lárnach ná cinntiú go ndéantar forbairt ar bhealach inbhuanaithe. I measc na saincheisteanna a mheastar tá:
- Soláthar Uisce
- Draenáil
- Caomhnú Uisce
- Screamhuisce agus Tuilte
- Cáilíocht Uisce
Tá na cuspóirí seo a leanas, ach go háirithe, ábhartha;
Cinntiú go gcomhlíonann gach forbairt riachtanais na Comhairle agus prionsabail na forbartha inbhuanaithe. Cuirfear i bhfeidhm dea-chleachtais bhainistíochta, de réir mar a aithneoidh an Chomhairle. |
Cinntiú go dtuigeann forbróirí na riachtanais um dhearadh, thógáil agus thógáil i gcúram forbartha nua. |
'Beartas um Thógáil i gCúram Forbairtí Cónaitheacha' a ullmhú laistigh de dhá bhliain ón bPlean Forbartha seo a dhéanamh. |
Cruthú stiallacha talún fuascailte a chosc. |
Cinntiú go gcuirtear gach taifead d'fhorbairt nua isteach don Chomhairle ar bhealach ar féidir é a láimhseáil go sásúil. |
Fuinneamh Inathnuaite
Tá sé mar bheartas ag an gComhairle go mbeadh ról dearfach ag gach forbairt in ídiú fuinnimh agus an lorg carbóin bainteach a laghdú. Cé go bhfuil sé tábhachtach go gcuirfeadh Fine Gall fáilte roimh thograí um theicneolaíochtaí nua ó thaobh fuinneamh inathnuaite, tá sé riachtanach freisin cinntiú nach mbeadh tionchar diúltach ag na tograí sin ar an timpeallacht mórthimpeall orthu ó thaobh áiseanna cónaitheacha agus físe an cheantair araon. Baineann an cuspóir seo a leanas le soláthar fuinneamh inathnuaite;
Forbairtí fuinnimh inathnuaite a cheadú áit nach gcruthódh an fhorbairt agus aon áiseanna nó fhoirgnimh choimhdeacha, agus iad measta ina n-aonar agus maidir lena n-éifeacht incriminteach, guais nó núis, agus áit a dtógfaí san áireamh an méid seo a leanas:
|
Cáblaí Lastuas
Is minic go bhféadann línte lastuas agus forbairt choimhdeach baint ó thaitneamhacht físe ceantar uirbeach agus tuaithe araon. Tá na cuspóirí seo a leanas ach go háirithe ábhartha;
Féachaint chuig gach cábla leictreachais, teileafóin agus teilifíse a chur faoi thalamh i gceantair uirbeacha. Tá sé de rún ag an gComhairle oibriú as lámh a chéile le gníomhaireachtaí eile mar is cuí, agus úsáid a bhaint as a cuid cumhachtaí ó thaobh Bhainistíocht Forbartha agus an beartas seo á chur i bhfeidhm. |
É a dhéanamh mar cheangal, i ngach forbairt nua, go gcuirfí spás ar fáil do sheirbhísí iolracha i stiallacha talún roinnte agus go roinnfí clúdaigh rochtana áit ab fhéidir |
Ceangal ar iarratasóirí, an méid seo a leanas a chur isteach i gcás gach iarratais mhóir ar cháblaí lastuas de 110kV nó níos mó:
|
Agus cinneadh á dhéanamh faoi iarratais gar do línte cumhachta lastuas féachfaidh an tÚdarás Pleanála chuig na faid ghlanspáis de réir mar atá molta ag Bord Soláthair an Leictreachais (BSL) agus soláthraithe seirbhíse eile:
|
Aeróga Teileachumarsáide agus Déanmhais Tacaíochta
Tuigeann an Chomhairle go bhfuil sé tábhachtach go mbeadh líonraí ardchaighdeáin cumarsáide agus theicneolaíocht na faisnéise ann chun iomaíochas gheilleagar an Chontae a dhearbhú chomh maith lena ról i dtacú le forbairt réigiúnach agus náisiúnta. Ní mór, áfach, cothrom a bhaint amach idir na buntáistí a bhaineann le bonneagar ardchaighdeáin TFC agus an gá leis an timpeallacht tuaithe agus uirbeach a chosaint. Tá na cuspóirí seo a leanas ach go háirithe ábhartha;
É a dhéanamh mar cheangal go ndéanfaí aeróga a chomhshuí ar dhéanmhais tacaíochta atá ann cheana féin agus áit nach féidir é sin a dhéanamh fianaise dhoiciméadach a éileamh maidir le heaspa an rogha sin i dtograí le haghaidh déanmhais nua. |
Moladh go ndéanfaí seirbhísí bunaithe ar theileachumarsáid a shuí in ionaid chuí sa Chontae, faoi réir ceisteanna comhshaoil agus gan déanmhais a shuí i dtírdhreacha leochaileacha, i limistéir caomhantais dúlra, i dtírdhreacha fíor-íogaire agus áit a bhfuil radhairc le caomhnú. |
An fhaisnéis seo a leanas a dhéanamh mar cheangal maidir le déanmhais teileachumarsáide ag an gcéim iarratais:
|
Bainistíocht Dramhaíola
Tá bainistíocht dramhaíola in Éirinn rialaithe ag na hAchtanna um Bainistiú Dramhaíola 1996 go 2011, a cheanglaíonn ar údaráis áitiúla pleananna sonracha a ullmhú um bainistíocht dramhaíola. Faoi na hAchtanna um Bainistiú Dramhaíola, meastar go gcuimsíonn Plean Forbartha cuspóir an Phlean Bainistíochta Forbartha dá cheantar.
Athchúrsáil mhéadaithe dramhaíola a chur chun cinn de réir Phlean Bainistíochta Dramhaíola 2015-2021 an Lár-Réigiúin Thoir (nó le haghaidh aon phlean a thiocfaidh ina dhiaidh). |
Cinntiú go gcuimsíonn gach forbairt chónaitheach mhórscála agus úsáide measctha áiseanna oiriúnacha um scagadh ag an bhfoinse agus um bailiú dramhaíola. |
Cinntiú go bhfuil áiseanna dea-dheartha i ngach forbairt nua chun gur féidir an córas bailiúcháin trí araide a chur ar fáil iontu |
Cinntiú go ndéantar soláthar d'ionaid fág anseo i ngach forbairt nua pé áit ar cuí. |
É a dhéanamh mar cheangal go gcuirfí pleananna um bainistíocht dramhaíola tógála agus scartála isteach mar chuid d'aon iarratas pleanála ar thionscadal a sháraíonn aon cheann de na tairseacha seo a leanas:
|
Truailliú Solais
Tuigeann an Chomhairle go bhfuil dóthain soilsithe riachtanach do thimpeallacht shlán shábháilte ach tá sceitheadh solais ó shoilsiú iomarcach nó soilsiú a dearadh go dona á aithint níos mó mar núis fhéideartha d'aonaid réadmhaoine mórthimpeall agus mar bhagairt don fhiadúlra.
Tá an cuspóir seo a leanas ach go háirithe ábhartha,
Déanfar cinnte i dtograí do shoilsiú nua nach ndéanfar úsáideoirí bóthair lena n-áirithe rothaithe, eachaithe agus coisithe, a dhalladh nó nach gcuirfear isteach orthu, agus go gcomhlíonann soilsiú bóthair agus cosáin caighdeáin na Comhairle. |
Le haghaidh achar talún níos mó tá sé tábhachtach ordlathas de dhéine solais a shocrú chun cinntiú go mbíonn an tionchar ar an gcomhshaol chomh beag agus is féidir. Trí hordlathais den sórt sin a shocrú déanfar cinnte nach gcuirfear isteach ar cheantair agus ghnéithe atá soilsithe go fíneáilte agus nach bhfuil soilsithe ó thaobh a sainghné agus an cumas iad a fheiceáil tar éis go n-éiríonn sé dorcha. Beidh rath an dearadh soilsithe ag brath go mór ar an gcothrom ceart a bhaint amach idir solas agus dhorchadas thar na ceantair talún éagsúla atá i gceist agus a gcuid cúlraí díreacha.
Is féidir an cur chuige seo a ghlacadh trí mheán déine solais cuí a shocrú le haghaidh tailte den sórt sin agus ba cheart smaoineamh ar 'Criosanna Comhshaoil' a ainmniú (de réir mar atá sonraithe ag foilseachán an Institute of Lighting Engineers, Guidance Notes for the Reduction of Light Pollution a foilsíodh sa RA). Seo a leanas na sonruithe;
Crios |
Timpeallacht |
Timpeallacht Soilsithe |
Samplaí |
---|---|---|---|
E1 |
Nádúrtha |
Dorcha Ann Féin |
Páirceanna nádúrtha |
E2 |
An Tuath |
Gile Íseal Dúiche |
Tuath, sráidbhaile beag, ionaid uirbeacha réasúnta dorcha |
E3 |
Bruachbhailteach |
Gile Mheasartha Dúiche |
Láir bhaile beaga nó ionaid uirbeacha |
E4 |
Uirbeach |
Gile Ard Dúiche |
Láir bhaile / cathrach ina bhfuil leibhéil arda de ghníomhaíocht san oíche |
Ordlathas de dhéineachtaí solais a shocrú ar thailte atá faoi réir Phleananna Limistéir Áitiúil, Máistirphleananna agus i stiallacha móra talún faoi réir forbairtí cuimsitheacha chun cinntiú go maolaítear tionchair chomhshaoil an oiread agus is féidir trí Creasa Comhshaoil a shainiú. |
12.11 Oidhreacht Seandálaíochta agus Ailtireachta
Site Assessment
Measúnú Láithreáin
Ba cheart measúnú láithreáin a dhéanamh sula ndéantar aon obair deartha chun cabhrú le leagan amach, cruth agus cóireáil ailtireachta na forbartha beartaithe a threorú agus chun saincheisteanna a aithint a bhféadfadh go mbeadh sé riachtanach iad a sheachaint, maolú a dhéanamh dóibh nó a mbeadh dearadh íogair agus saineolas gairmiúil ag teastáil mar gheall orthu. Sa mheasúnú láithreáin ba cheart na nithe seo a leanas a mheas:
- Sainghné an láithreáin ina shuíomh (foirgnimh atá ann cheana féin san áireamh)
- Rochtain ar an suíomh
- Seirbhísí
- Sonruithe Cosanta
Sainghné an láithreáin ina shuíomh: Cuntas a thabhairt ar chruth agus scála
an láithreáin iomláin,
a threoshuíomh agus a thopagrafacht; a threoshuíomh agus a thopagrafacht; cóireálacha teorann atá ann cheana féin teorainneacha stairiúla nó méideanna ceapaí m.sh. teorainneacha baile fearainn nó ceapacha burgáiste; gnéithe tírdhreacha mar chrainn aibí, fálta sceach, tírdhreacha deartha, agus gairdíní stairiúla; radhairc ar an láithreán nó uaidh; suíomh foirgneamh i gcoibhneas le spásanna stairiúla agus nua-aimseartha ar an láithreán; cáilíocht ailtireachta, stíl agus ábhair an fhoirgnimh (ba cheart é a shonrú go bhfuil sé mar chuspóir sa Phlean Forbartha stoc tógála stairiúil agus déanmhais dhúchais a choimeád agus a úsáid arís)
Rochtain ar an láithreán: Bealaí rochtana d'fheithiclí agus choisithe chuig an láithreán; Ceart Slí
Seirbhísí: Uisce, séarachas, leictreachas agus teileachumarsáid
Sonruithe Cosanta: Séadchomhartha Taifeadta nó Séadchomhartha Náisiúnta; Déanmhas Cosanta; Limistéar Caomhantais Ailtireachta; Limistéar Oidhreachta Nádúrtha nó Limistéar Oidhreachta Nádúrtha Beartaithe; Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta Limistéar faoi Chosaint Speisialta Anaclann Dúlra Reachtúil Tearmann Fána Láithreán Sainithe de bhun Choinbhinsiún Ramsar um Bogaigh; Suíomh Chlár na Creat-Treorach Uisce de Limistéir faoi Chosaint; Ceantar Saináiseanna
Ba cheart measúnú láithreáin a dhéanamh sula ndéantar aon obair deartha chun cabhrú le leagan amach, cruth agus cóireáil ailtireachta na forbartha beartaithe a threorú agus chun saincheisteanna a aithint a bhféadfadh go mbeadh sé riachtanach iad a sheachaint, maolú a dhéanamh dóibh nó a mbeadh dearadh íogair agus saineolas gairmiúil ag teastáil mar gheall orthu. Ba cheart an méid seo a leanas sa mheasúnú láithreáin:
|
Oidhreacht Seandálaíochta
Ba cheart imscrúdú seandálaíochta a dhéanamh roimh chéim deartha aon láithreáin atá ar Thaifead na Séadchomharthaí agus Áiteanna (TSÁ) nó i gCrios Fógartha Seandálaíochta. Moltar imscrúdú seandálaíochta le haghaidh tailte atá gar do láithreán mór seandálaíochta, áit a bhfuil gráigeanna de láithreáin seandálaíochta aitheanta sa cheantar timpeall air, nó le haghaidh forbartha mórscála ar nós scéimeanna bóthair nó draenála, feirmeacha gaoithe, eastáit tithíochta, páirceanna tionscail nó ionaid siopadóireachta. Ba cheart na himscrúduithe seandálaíochta a chur i láthair mar Mheasúnacht Tionchair Seandálaíochta.
Ba cheart an méid seo a leanas a chur san áireamh i Measúnacht Tionchair Seandálaíochta :
- Staidéar deisce ar an gceantar glactha
- Cigireacht láithreáin/suirbhé siúil
- Scrúdú ar ghnéithe nó dhéanmhais seasta nó infheicthe
- Measúnacht thopagrafach
- Cur síos fisiceach ar an ngné, láithreán nó mír seandálaíochta agus taifead grianghraif de
- Scrúdú ar aerfótagraif nó shaitailít nó íomhánna cianbhraiteacha a bhí ann cheana féin nó ar chinn nua
- Tionchair díreacha agus indíreacha fhéideartha a aithint
- Bearta maolaithe chun feabhas a chur ar aon tionchar den sórt sin a bheadh ag an bhforbairt bheartaithe ar oidhreacht seandálaíochta an cheantair ghlactha
Ina theannta sin d'fhéadfadh go mbeadh gá le measúnú a dhéanamh ar láithreáin áirithe chun na nithe seo a leanas a chuimsiú:
- Suirbhé geofisiceach
- Tochailt seandálaíochta trialach
Tabharfar tús áite i gcónaí d'iarsmaí seandálaíochta a chaomhnú in situ in áit iad a chaomhnú trí thaifead.
Ní féidir caomhnú trí thaifead ar láithreán TSÁ, arb é atá i gceist leis ná láithreán nó gné seandálaíochta a thochailt agus a bhaint, a cheadú ach le ceadúnas ó Sheirbhís na Séadchomharthaí Náisiúnta sa Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta.
Áit a dtugtar cead tochailtí seandálaíochta a dhéanamh ní mór go ndéanfaí na himscrúduithe sin ag seandálaí a bhfuil na cáilíochtaí cuí acu agus atá ceadúnaithe agus ní mór iad a thaifeadadh go hiomlán de réir an dea-chleachtais. Chomh maith leis an tuarascáil seandálaíochta a chur faoi bhráid an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, ba cheart cóip de na fionnachtana a sheoladh chuig an gComhairle freisin.
Cinntiú áit a dtagtar ar earra nó láithreán seandálaíochta nach bhfuil taifeadta go gcuirtear oibreacha a bhagraíonn ar an mír nó láithreán ar fionraí ar an bpointe boise go dtí go bhfaightear treoir ón Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta i leith an ábhair.
Má thagann séadchomhartha atá ar Thaifead na Séadchomharthaí agus Áiteanna (TSÁ) laistigh de riachtanas spáis oscailte aon fhorbartha, d'fhéadfadh go n-iarrfaí plean caomhnúcháin don séadchomhartha sin mar chuid den phlean tírdhreacha foriomlán don spás oscailte beartaithe.
Cuirfear Measúnacht Tionchair Seandálaíochta agus Ráiteas Modha in éineacht le gach togra forbartha a bhféadfadh go mbeadh impleachtaí acu (mar gheall ar a n-ionad, a méid nó a nádúr) don oidhreacht seandálaíochta. |
Oidhreacht Seandálaíochta
Déanmhais Chosanta
Is féidir déanmhais, nó codanna de dhéanmhais, a chur leis an Taifead ar Dhéanmhais Chosanta (TDC), má mheastar go bhfuil spéis ar leith ag baint leo de nádúr ailtireachta, seandálaíochta, staire, cultúrtha, ealaíne, eolaíochta, sóisialta agus/nó teicniúil. Cuimsíonn an sonrú an taobh amuigh agus an taobh istigh den déanmhas, an talamh atá laistigh dá chúirtealáiste (teorainn), aon déanmhais eile agus a gcuid taobhanna amuigh agus istigh atá laistigh den chúirtealáiste sin, chomh maith le gach daingneán nó gné atá mar chuid den taobh amuigh nó den taobh istigh de na déanmhais sin. Is é éifeacht stádas an Déanmhais Chosanta ná féachaint chuig an tsainghné, an suíomh agus na gnéithe speisialta a choimeád a chuireann le tábhacht na ndéanmhas sin.
Cead Pleanála agus Déanmhais Chosanta
Ní mór cead pleanála a fháil le haghaidh aon oibreacha a bheadh éifeacht ábhartha (.i. tionchar) acu ar shainghné déanmhais chosanta. Ní chiallaíonn sé sin nach féidir aon mhéaduithe ná athruithe a dhéanamh ar Dhéanmhas Cosanta ach seachas sin nach mór na hoibreacha sin a mheasúnú tríd an bpróiseas pleanála agus gur cheart go ndéanfaí iarracht na gnéithe a chuireann le nádúr speisialta an déanmhais a choimeád agus bheith íogair ina leith, ó thaobh scála agus deartha. Níl feidhm ag rialacháin i leith forbartha díolmhaithe a cheadaíonn oibreacha áirithe gan chead pleanála i gcás Déanmhas Cosanta áit a mbeadh éifeacht ábhartha ag na hoibreacha ar an tsainghné. Féadann úinéirí agus/nó áititheoirí iarratas scríofa a dhéanamh ar Dhearbhú Alt 57 (faoi Alt 57 den Acht Pleanála agus Forbartha) ón gComhairle chun liosta a dhéanamh de na cineálacha oibreacha a mbíonn agus nach mbíonn éifeacht acu ar shainghné Déanmhais Chosanta ar leith ina dhlínse, agus mar sin go bhfuil nó nach bhfuil gá le cead pleanála lena n-aghaidh. Is gnách gur mionoibreacha mar dheisiúchán agus gnáthchothabháil a bhíonn iontu siúd.
Treoir maidir le Forbairt Bheartaithe Déanmhas Cosanta
Áit a bhfuil oibreacha á mbeartú a bhfuil cead pleanála ag teastáil dóibh mar athrú leagain amach, athruithe ar ábhar stairiúil, mhéadú, athrú úsáide, leagan nua ba cheart go mbeadh an dearadh beartaithe treoraithe ag an méid seo a leanas:
- Ní mór go dtuigfeadh an forbróir nádúr agus méid na tábhachta nó na spéise ar leith a bhaineann leis an Déanmhas Cosanta toisc gurb é sin a shocróidh an leibhéal athraithe inghlactha a d'fhéadfadh go gceadófaí é.
- Ba cheart go gcloífí le prionsabail dea-chleachtais an chaomhantais agus athruithe agus idirghabhálacha á ndéanamh ar Dhéanmhais Chosanta agus ní bhainfidh siad óna dtábhacht nó a luach.
- Ba cheart na hoibreacha go léir a dhéanamh de réir an chaighdeáin is airde agus is féidir, faoi mhaoirseacht gairmí cháilithe a bhfuil saineolas caomhantais acu. Ba cheart go mbeadh taithí ag oibritheoirí/conraitheoirí ar an láithreán ar fhoirgnimh stairiúla a láimhseáil.
- Ní mór bunghnéithe a bhfuil spéis ar leith ag baint leo a choimeád
- Ba cheart go mbeifí in ann cruth agus leagan amach bunaidh an Déanmhais Chosanta a fheiceáil fós
- Ní mór ábhair agus modheolaíochtaí a úsáid atá oiriúnach don ábhar stairiúil agus d'fhéadfadh go mbeadh sainscileanna ag teastáil mar gheall air sin.
- Ba cheart go gcomhlánódh méaduithe ar scála cuí leis an bpríomhdhéanmhas agus go gcabhróidís leis agus is gnách gur cheart iad a shuí ag an gcúlchló nó ag an gcló nach bhfuil chomh feiceálach. Is gnách nach gceadófar méaduithe leithid iomláin toisc gur cheart go mbeadh méid agus cruth bunaidh an Déanmhais Chosanta fós le feiceáil.
- Áit a bhfuil Déanmhas Cosanta mar chuid d'fhorbairt mhór an láithreáin fhoriomláin is gá na hoibreacha a dhéanamh i gcéimeanna ar bhealach a chinntíonn go ndéantar iad siúd go léir a bhaineann leis an Déanmhas Cosanta go luath, nó ar dtús más féidir, ionas go gcinntítear caomhnú agus úsáid an Déanmhais Chosanta ag tús an tionscadail.
- Ní mór feistithe nua ar an taobh amuigh (mar bhoscaí méadair, grílí aeraithe, ceamaraí slándála, aláraim bhuirgléireachta, cáblaí ) ar bhealach go mbíonn a dtionchar físe chomh beag agus is féidir. De gnáth níor cheart na gnéithe sin a dhaingniú leis an bpríomhchló. Áit nach bhfuil aon rogha ann beidh sé riachtanach fáth a thabhairt leis an ngá leis an daingneán agus na feistis bhainteacha a chur leis an bhfoirgneamh agus bheadh sé riachtanach go mbeadh dearadh discréideach orthu a mheascfadh isteach sa chló mar shampla d'fhéadfaí línte ceartingearacha nó cothrománacha a dhéanfaí ag earraí báistí nó múnláil a úsáid chun sreanga a cheilt.
- Ba cheart go mbeadh comharthaí ag taobh amuigh Déanmhais Chosanta discréideach agus deartha go híogair ionas nach mbeadh drochthionchar acu ar an tsainghné speisialta. Ba cheart a laghad gnéithe tráchtála nó daingneán eile lasmuigh agus is féidir a úsáid.
- Áit a bhfuil sé beartaithe foirgneamh nach bhfuil in úsáid a úsáid le haghaidh cuspóra nua nó úsáid a bhaint as arís ní mór a chinntiú go bhfuil an bealach úsáide nua ag teacht le sainghné agus gnéithe sainspéise an déanmhais agus go bhfuil an leibhéal tionchair a theastaíonn inghlactha maidir leo.
- D'fhéadfadh go mbeadh éifeacht ag tionchar carnach athruithe incriminteacha nó móra a rinneadh roimhe sin ar inghlacthacht na n-oibreacha beartaithe toisc go bhféadfadh go socrófaí go bhfuil an candam forbartha cuí ar an láithreán bainte amach cheana féin.
- Níor cheart gnéithe sainspéise an Déanmhais Chosanta a chur i mbaol agus ceanglais na Rialachán Tógála á gcomhlíonadh. Beidh iarratais ar oibreacha chun ceanglais na Rialachán Tógála a chomhlíonadh treoraithe ag prionsabail na hidirghabhála íosta don ábhar stairiúil. Agus tograí á meas chun Cuid M a chomhlíonadh ba cheart féachaint chuig sraith comhairle an Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta ‘Access: Improving the Accessibility of Historic Buildings and Places’ (2011).
Teastaíonn cur chuige íogair i dtreo deartha freisin le haghaidh forbartha atá taobh le Déanmhas Cosanta nó gar dó toisc go bhféadfadh go mbeadh tionchar físe díobhálach aige air, agus go mbeadh drochthionchar aige ar a shuíomh agus ar tharraingteacht an déanmhais. Is gá go dtabharfaí aird ar an déanmhas agus a shuíomh agus go ndéanfaidís a chomhlánú áit a bhfuiltear ag socrú scála, airde, mais, líne tógála, ailíniú agus ábhair aon fhorbartha atá beartaithe laistigh de chuirtealáiste Déanmhais Chosanta, ina chuid tailte nó gar dó.
Tábla 12.10 Doiciméid atá le cur in éineacht le hIarratais Phleanála ar Dhéanmhais Chosanta
Moltar comhairliúchán réamhphleanála a dhéanamh leis an Oifigeach Caomhantais sula gcuirtear isteach iarratas pleanála toisc go mbeidh an méid eolais a bheidh ag teastáil ag brath ar thábhacht an déanmhais agus ar mhéid agus nádúr na n-oibreacha atá beartaithe. Go ginearálta ba cheart na doiciméid seo a leanas a chur in éineacht le hiarratais ar fhorbairt a chuimsíonn Déanmhas Cosanta:
|
Féachfaidh gach iarratas pleanála ar oibreacha ar Dhéanmhas Cosanta chuig an bhfaisnéis atá leagtha amach i dTábla 12.10. |
Measúnacht Tionchair ar Oidhreacht Ailtireachta
Le haghaidh foirgneamh a bhfuil nádúr casta ag gabháil leo nó áit ar cosúil go mbeidh tionchar mór ag tograí ar an oidhreacht ailtireachta beidh Measúnacht Tionchair sonrach ar Oidhreacht Ailtireachta ag teastáil, ar cheart go mbeadh an méid seo a leanas ann:
- Cur Síos Scríofa ar an Déanmhas Cosanta (agus a shuíomh): Cur síos a dhéanamh ar chruth, scála, stíl ailtireachta agus ábhair an Déanmhais Chosanta i dteannta lena shuíomh lena n-áirítear aon fhoirgnimh ábhartha taobh leis, gnéithe tírdhreacha deartha, cóireálacha teorann agus radhairc a mbeidh tionchar ag an bhforbairt bheartaithe orthu.
- Measúnú Staire: Ba cheart go gcuimseodh sé sin anailís ghairid ar aois an ábhair atá ann cheana féin agus míniú ar chéimeanna éagsúla an fhoirgnimh curtha i láthair in ord croineolaíoch agus iad crostagartha do ghrianghraif a bhfuil nótaí curtha leo ar léaráid(í) suirbhé. Ba cheart tagairt a dhéanamh sa chuntas do cheangail shóisialta agus stairiúla an déanmhais agus béim curtha ar an bhfianaise atá ar fáil in ábhar fisiceach an fhoirgnimh agus a thimpeallachta. Ba cheart go gcuimseodh an cuntas achoimre ar thábhacht chomparáideach an déanmhais. Ba cheart an stair a bhunú ar imscrúduithe ar an ábhar fisiceach, anailís ar ábhar cartagrafach stairiúil agus foinsí eile mar ghníomhais nó léaráidí stairiúla.
- Fardal agus Taifead Sonrach Grianghraif: Ba cheart fardal ailtireachta sonrach le haghaidh gach seomra a chur isteach i dteannta le suirbhé grianghraf atá cuimsitheach agus de chaighdeán ard. Ba cheart teidil mhíniúcháin a chur ar gach grianghraf agus iad a chrostagairt don chuntas stairiúil agus do na pleananna. Ba cheart go gcuimseodh an suirbhé taobhanna amuigh, taobhanna istigh agus grianghraif shonracha de na gnéithe ailtireachta agus stairiúla fiúntacha agus na gnéithe tírdhreacha deartha pé áit ar cuí. Ba cheart go dtaispeánfaí na déanmhais ina gcomhthéacsanna sa suirbhé grianghraif.
- Measúnú Reachta: Ba cheart an measúnú sin a dhéanamh ar bhonn gné aonair agus ba cheart go gclúdófaí an méid seo a leanas pé áit ar cuí: taobh amuigh - díon, ballaí, doirse, fuinneoga; taobh istigh - staighrí, doirse, fuinneoga, siúnéireacht eile, ballaí, urláir, síleálacha agus coirnisí san áireamh, bailchríocha maisiúla, dealbha ailtireachta agus ealaíon, codanna simléir, déanmhas agus córais mheicniúla. Ba cheart measúnú a dhéanamh freisin ar ghnéithe láithreáin mar fhoirgnimh atá taobh leis an déanmhas, baoiseanna agus cóireálacha teorann.
- Ráiteas faoi Thábhacht: Ba cheart achoimre a dhéanamh ar mheasúnú ar cháilíocht agus thábhacht an déanmhais.
- Measúnacht Tionchair: Sa mheasúnú ba cheart cuntas a thabhairt ar impleacht na forbartha beartaithe ar shainghné an déanmhais agus a shuíomh agus béim á cur ar an gcaoi a ndéanfaí athrú de thoradh na forbartha ar na gnéithe a chuireann lena ghnéithe sainspéise. Ba cheart ráiteas modha agus sonraíocht le haghaidh oibreacha a chur san áireamh
Áit is gá, éileoidh an tÚdarás Pleanála Measúnacht Tionchair sonrach ar an Oidhreacht Ailtireachta le haghaidh iarratais ar oibreacha ar Dhéanmhas Cosanta. Déanfar é sin de réir Aguisín B de na Architectural Heritage Protection Guidelines for Planning Authorities. de chuid an DoAHG. |
Déanmhas Scartála
Ní cheadaíonn an reachtaíocht Déanmhas Cosanta a scartáil ach ar chúinsí eisceachtúla agus mar sin déanfar toimhdiú i gcónaí i dtreo Déanmhas Cosanta a choimeád agus a dheisiú. Ar na cúinsí eisceachtúla sin áit a bhfuil scartáil beartaithe éileofar na doiciméid seo a leanas ag an gComhairle chun cúrsaí a mheas:
- Údar scríofa sonrach leis an scartáil bheartaithe
- Suirbhé iomlán ar riocht an déanmhais chosanta agus suirbhé grianghraif air
- Léaráidí sonracha de gach plean urláir agus d'ingearchlónna
Ní leor riocht nó drochbhail Déanmhais Chosanta ann féin mar chúis mhaith le scartáil agus mar sin áit a gcuirtear é sin ar aghaidh mar an mbunús éileofar an fhaisnéis seo a leanas chomh maith leis an méid atá ar an liosta thuas:
- Míniú ar an gcaoi ar ligeadh drochbhail teacht ar an déanmhas
- Grianghraif agus léaráidí atá marcáilte go soiléir a thaispeánann ionad na lochtanna
- Tuarascáil reachta ag ailtire nó innealtóir a bhfuil saineolas caomhantais acu ina mínítear cén fáth nach féidir deisiúcháin ná oibreacha feabhsúcháin a dhéanamh sa chás seo
- Áit nach bhfuil sé beartaithe ach scartáil pháirteach a dhéanamh ar ghnéithe nach gcuireann le tábhacht an déanmhais ní mór a chruthú gur féidir é a dhéanamh gan aon drochthionchar ó thaobh struchtúir ná ailtireachta ar an Déanmhas Cosanta.
Scartáil nó athrú mí-oiriúnach Déanmhas Cosanta a chosc. |
Limistéir Chaomhantais Ailtireachta
Is é atá i Limistéar Caomhantais Ailtireachta (LCA) ná áit, ceantar, grúpa déanmhas nó bailedhreach a bhfuil spéis nó luach ar leith ag baint leis ó thaobh ailtireachta, staire, seandálaíochta, cultúir, eolaíochta nó maidir leis an ngné shóisialta nó theicniúil de, nó a chuireann leis an tuiscint ar dhéanmhais chosanta. Is gnách go gcruthaítear sainghné shainiúil LCA ag stíl agus gnéithe ailtireachta an stoc foirgneamh, a shuíomh (cibé acu go bhfuil sé nádúrtha agus deartha) agus oidhreacht a fhorbartha le himeacht ama lena n-áirítear an chaoi ar úsáideadh ar dtús é agus an chaoi a n-úsáidtear faoi láthair é. I measc na ngnéithe aonair a thagann le chéile chun cabhrú le nádúr speisialta áite a chruthú tá línte tógála, airdí, línte, mais agus toisí, an pailéad ábhair agus bailchríocha, móitífeanna agus sonraí maisiúla, díondhreacha agus próifílí, troscán sráide stairiúil (m.sh. clocha colbha bunaidh, pábháil, boscaí poist, soilsiú sráide), cóireálacha teorann, crainn agus scéimeanna plandála, tírdhreacha deartha, agus spásanna poiblí.
Ní mór cead pleanála a fháil le haghaidh aon oibreacha a mbeadh tionchar ábhartha acu ar shainghné speisialta LCA agus mar sin ní bheidh feidhm ag na gnáthdhíolmhuithe ó phleanáil áit a meastar go mbeidh tionchar acu ar ghnéithe agus inghearchlónna uathúla nó speisialta LCA.
Tábla 12.11 Treoir d'Fhorbairt Bheartaithe i Limistéir Caomhantais Ailtireachta
Ba cheart athruithe agus forbairt i LCAnna a dhéanamh ar bhealach atá báúil lena sainghné shainiúil agus mar sin ba cheart go mbeadh oibreacha nua i LCAnna treoraithe ag an méid seo a leanas: Coimeád agus Athúsáid
Athruithe agus Leagan Nua
Oibreacha Réimse Poiblí
|
Doiciméid le cur in éineacht le hIarratais Phleanála i LCAnna
Sonraítear sna Rialacháin Phleanála maidir le hiarratais phleanála chun oibreacha a dhéanamh ar thaobh amuigh déanmhais i LCA gur cheart grianghraif, pleananna agus sonraí eile a chur leis atá riachtanach chun léiriú cén tionchar a bheadh ag an togra ar shainghné an déanmhais. Mar sin moltar comhairliúchán réamhphleanála a dhéanamh leis an Oifigeach Caomhantais sula gcuirtear isteach iarratas pleanála toisc go mbeidh an méid eolais a bheidh ag teastáil ag brath ar thábhacht an déanmhais agus ar mhéid agus nádúr na n-oibreacha atá beartaithe.
Cinntiú go bhfeabhsóidh aon fhorbairt nua nó athrú ar fhoirgneamh i LCA nó taobh leis sainghné an cheantair agus go bhfuil sé cuí ó thaobh an deartha bheartaithe, lena n-áirítear: scála, mais, airde, toisí, dlús, leagan amach, ábhair, cóimheas ceapaí agus línte tógála. |
Féachfaidh gach iarratas pleanála ar oibreacha i Limistéar Caomhantais Ailtireachta chuig an bhfaisnéis atá leagtha amach i dTábla 12.11. |
Tírdhreacha Deartha- Gairdíní Stairiúla, Diméinte agus Eastáit Tuaithe
Le roinnt blianta anuas tá roinnt brú á chur ar sheaneastáit tuaithe nó eastáit stairiúla chun forbairt a dhéanamh, ar minic go gceaptar í gan measúnú ceart a dhéanamh ar an tionchar ar an tírdhreach deartha ná acmhainn iompair na dtailte a shocrú. Féadann na tograí bheith i bhfoirm athfhorbairt fhairsing aonuaire ar an diméin stairiúil nó sraith de scéimeanna beaga. I gcás an dara rud is gá tionchar carnach gach gné breise a mheas toisc go bhféadfadh go mbeadh claochlú incriminteach ach suntasach ar an tírdhreach mar thoradh orthu nuair a thógfaidís le chéile iad.
- Ba cheart an gaol idir an phríomháit chónaithe agus na tailte taobh léi a thógáil san áireamh agus forbairt á déanamh agus níor cheart an gaol sin a bhriseadh.
- Níor cheart diméinte a fhoroinnt i ndáileachtaí éagsúla talún.
- Ní mór bheith cúramach chun cinntiú nach gcuireann forbairt lasmuigh de theorainneacha forbartha isteach ar radhairc thábhachtacha a fhéachann amach ón tírdhreach deartha nó isteach ann.
Is gnách gur Déanmhas Cosanta atá sa phríomháit chónaithe i ndiméin nó i dtírdhreach deartha, agus is minic go mbíonn cuid de na foirgnimh a ghabhann leis cosanta freisin. Ba cheart a thabhairt faoi deara go bhfuil cuid mhór de na diméinte móra i bhFine Gall ainmnithe mar Limistéir Chaomhantais Ailtireachta. Ina theannta sin cuireann tírdhreacha deartha gnáthóga ar fáil le haghaidh go leor speicis flóra agus fána agus ní mór impleachtaí aon togra don oidhreacht nádúrtha a mheas go cúramach.
Ba cheart Measúnacht ar Thírdhreach Deartha a chur in éineacht le haon togra forbartha le haghaidh diméinte stairiúla agus/nó tírdhreacha deartha, a chuimseoidh:
|
Stoc Foirgneamh Stairiúil & Oidhreacht Dhúchasach
Tacaíonn an Chomhairle le coimeád agus athúsáid an stoc foirgneamh stairiúil a chuireann le sainghné shainiúil ceantair tuaithe nó uirbeacha Fhine Gall agus molann siad é. Is gnách gur tógadh na foirgnimh sin agus úsáid á baint as modheolaíochtaí agus ábhair traidisiúnta mar aol, chloch, láib, tuí, scláta agus adhmad. Cheadaigh na hábhair sin taise a shú agus a scaoileadh go héasca, chun go mbeadh in foirgneamh in ann "análú" agus mar sin tá feidhm thábhachtach ag aerú spásanna istigh. D'fhéadfadh go mbeadh tionchar díobhálach nach raibh beartaithe ar an stoc foirgneamh stairiúil ag idirghabhálacha a d'fhéadfadh go mbeidís oiriúnach do chleachtaí tógála an lae inniu, ar nós táirgí tógála neamhscagacha nó spásanna aer-obacha.
Áit a bhfuil forbairt á mbeartú do láithreáin ina bhfuil foirgnimh agus/nó déanmhais stairiúla a chuireann le sainghné shainiúil ceantar tuaithe nó uirbeach Fhine Gall an méid seo a leanas a thógáil san áireamh:
|
Comharthaí
Déanmhais Chosanta agus i LCAnna
Ní mór cead pleanála a fháil (ach amháin ar chúinsí fíortheoranta) le haghaidh fógraí agus comharthaí ar Dhéanmhais Chosanta nó ar thaobhanna amuigh déanmhas i Limistéir Chaomhantais Ailtireachta (LCAnna).
Table 12.12 - Treoir i leith Comharthaí ar Dhéanmhais Chosanta nó i LCAnna
|
Féachfaidh gach iarratas pleanála le haghaidh comharthaí ar Dhéanmhas Cosanta nó i Limistéar Caomhantais Ailtireachta chuig na treoirlínte atá leagtha amach i dTábla 12.12. |
12.12 Oidhreacht Nádúrtha
Bithéagsúlacht
Shínigh Éire an Coinbhinsiún domhanda ar Bhithéagsúlacht (CDB) agus tá an Rialtas tiomanta tríd an bpróiseas sin chun bithéagsúlacht a chaomhnú agus úsáid inbhuanaithe a bhaint aisti. Tá an beartas i leith bithéagsúlachta leagtha amach sa Phlean Náisiúnta Bithéagsúlachta (PNB) a aithníonn dul i léig agus caillteanas gnáthóg mar an bpríomhfhachtóir a bhaineann ó bhithéagsúlacht in Éirinn sa lá atá inniu ann. I measc nithe eile, iarrann anPNB ar údaráis áitiúla pleananna áitiúla bithéagsúlachta a ullmhú agus a chur i bhfeidhm chun soláthar do chaomhnú agus d'úsáid inbhuanaithe na bithéagsúlachta ar leibhéal áitiúil.
Cinntiú go ndéanann gach togra forbartha bithéagsúlacht a chosaint agus a fheabhsú. |
Caomhnú Bithéagsúlachta i bhFine Gall
Príomhcheantair Caomhnaithe Bithéagsúlachta
Tá príomhcheantair caomhnaithe bithéagsúlacha déanta suas de na láithreáin caomhantais dúlra is tábhachtaí. Ina measc siúd tá láithreáin atá ainmnithe go hidirnáisiúnta agus go náisiúnta agus a óstálann gnáthóga atá liostaithe in Aguisín I den Treoir i leith Gnáthóg agus láithreáin a óstálann speicis thearca agus chosanta agus a gcuid gnáthóg.
Cinntiú go ndéantar Scagadh um Measúnacht Chuí agus, áit a theastaíonn, Measúnacht Chuí iomlán le haghaidh gach plean agus tionscadail sa Chontae ar cosúil go mbeadh tionchar mór díreach nó indíreach acu, ina n-aonar nó i dteannta le pleananna agus tionscadail eile, ar aon láithreán nó láithreáin Eorpacha. |
Cinntiú go gcuirtear dóthain faisnéise ar fáil mar chuid de thograí forbartha chun cur féidir tabhairt faoi Scagadh um Measúnacht Chuí agus chun gur féidir measúnú eolasach iomlán a dhéanamh ar thionchair ar bhithéagsúlacht. |
Cinntiú go ndéanann gairmithe a bhfuil na cáilíochtaí cuí acu Ráitis Tionchair Natura agus aon mheasúnuithe tionchair éiceolaíoch eile a chuirtear isteach mar thacaíocht do thograí forbartha agus go ndéantar aon obair suirbhé a theastaíonn le linn séasúir oiriúnaigh. |
I gcás iarratas pleanála le haghaidh forbairtí beartaithe ar cosúil go mbeidh tionchair mhóra díreacha nó indíreacha acu ar aon Láithreán nó Láithreáin Eorpach(a) cinntiú go gcuirtear Ráiteas Tionchair Natura in éineacht leo a ullmhaíodh de réir na Treoracha a d'eisigh an Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil (Appropriate Assessment of Plans and Projects in Ireland – Guidance for Planning Authorities, 2009). |
Cinntiú go ndéantar measúnacht tionchair éiceolaíochta le haghaidh aon fhorbartha beartaithe ar cosúil go mbeidh tionchar mór aici ar Limistéir Oidhreachta Nádúrtha Beartaithe (LONbanna), ar Limistéir Oidhreachta Nádúrtha (LONanna), Anaclanna Dúlra Reachtúla, Tearmainn Fhána, láithreáin Iarscríbhinn I den Treoir i leith Gnáthóg agus speicis Iarscríbhinn II atá istigh iontu, nó speicis tearca agus bhagartha lena n-áirítear na speicis siúd atá cosanta ag an dlí agus a gcuid gnáthóg. Cinntiú go gcuimsítear bearta cuí um sheachaint agus maolú i dtograí forbartha mar chuid d'aon mheasúnacht tionchair éiceolaíochta |
Cinntiú go gcuimsíonn tograí le haghaidh forbairtí a bhaineann le hoibreacha ar láithreáin agus ghnéithe seandálaíocha seasta nó oibreacha ar an stoc foirgneamh stairiúil measúnacht ar láithreacht ialtóg in aon láithreán nó déanmhas den sórt sin agus, pé áit ar cuí, cinntiú go bhfuil bearta cuí um sheachaint agus/nó maolú beartaithe chun ialtóga a chosaint i gcomhairle leis an tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra. |
Limistéir Forbartha Dúlra
D'aithin an Chomhairle roinnt ceantar agus bealaí úsáide talún sa Chontae a bhféadfaí feabhsú bithéagsúlachta a dhéanamh ina leith (féach léarscáileanna Bonneagair Ghlais). Ina measc siúd tá:
- Ceantair Feirme
- Diméinte
- Galfchúrsaí
- Fearann Páirce
- Cairéil
- Dobharlaigh
- Ceantair oiriúnach do choillearnach nó d'fhoraoiseacht nua
Tugtar 'limistéir forbartha dúlra' ar na limistéir sin.
Treoirlínte pleanála a chur i bhfeidhm le haghaidh limistéir agus conairí forbartha dúlra mar atá leagtha amach i bPlean Gníomhaíochta Fhine Gall um Bithéagsúlacht. |
Conairí Éiceolaíocha agus Clocha Cora lena n-áirítear Crainn agus Fálta Sceach
Is é atá i gconairí éiceolaíocha ná gnéithe tírdhreacha líneacha ar nós aibhneacha, fálta sceach agus ciumhaiseanna bóthair a chabhraíonn le gluaiseacht an fhiadhúlra timpeall an tírdhreacha.
Na conairí éiceolaíocha a chosaint agus a fheabhsú ar na haibhneacha seo a leanas sa Chontae trí chinntiú nach ndéantar aon fhorbairt, lasmuigh d'ionaid uirbeacha, laistigh d'íosfhad 30m ó gach bruach abhann: An Life, An Tulcha, Pinkeen, Abhainn na Maighne, Abhainn na Comhla, Abhainn an Bharda, Abhainn Ghabhra, Abhainn Bhaile Bachaille, Abhainn an Choirr Dhuibh, Abhainn Mhata agus an Ailbhine (féach ar léarscáileanna Bonneagair Ghlais). |
Cinntiú nach ndéantar aon fhorbairt, lena n-áirítear glanadh agus stóráil ábhar, laistigh de 10m – 15m mar íoschaighdeán, agus é tomhaiste ó gach bruach, srutha nó sruthchúrsa ar bith sa Chontae. |
É a dhéanamh mar cheangal i gcás forbartha taobh le haibhneacha go gcuirfí talamh i leataobh le haghaidh aon bhealaí coisithe a d'fhéadfaí a nascadh leis an gceantar mór agus aon lonnaíochtaí bunaithe in aice leo, faoi réir mheasúnacht tionchair éiceolaíochta agus Scagadh um Measúnacht Chuí mar is cuí. |
Geolaíocht
I Suirbhéireacht Gheolaíochta na hÉireann (SGÉ) aithníodh 21 Láithreán Geolaíoch Contae i bhFine Gall ar láithreáin tábhachtacha oidhreachta geolaíochta iad.
Féachaint chuig Suirbhéireacht Gheolaíochta na hÉireann nuair atáthar ag smaoineamh faoi fhorbairtí ar cosúil go mbeidh tionchar acu ar Láithreáin Gheolaíocha an Chontae a dhéanamh, a fhaomhadh nó a údarú |
Forbairt Nua i gCeantair Chósta
Ní mór nádúr athraitheach agus dinimiciúil an chósta agus an gá le cosaint chósta a thógáil san áireamh agus forbairt chósta ar siúl. Mar phrionsabal ginearálta, ba cheart spás a chur ar fáil d'fhorbairt i gceantair chósta pé áit ar féidir i gceantair a bhí forbartha roimhe sin sula smaoinítear ar fhorbairt i láithreáin úrnua.
I ngach cás ní mór an gá le cosaint chósta a thógáil san áireamh i dtograí um forbairt chósta. Ní cheadófar forbairt ach áit a bhfuil an Chomhairle cinnte nach gcuirfidh an fhorbairt leis an ngá, más ann dó, le haon oibreacha cosanta cósta sa cheantar le linn shaolré na forbartha.
Cosc a chur ar fhorbairt nua lasmuigh de cheantair uirbeacha laistigh de na ceantair atá sonraithe ar léarscáileanna Bonneagair Ghlais, atá laistigh de 100m ó líne cósta atá i mbaol chreimeadh cósta, ach amháin más féidir a chruthú go hoibiachtúil ar bhunús an fhaisnéis eolaíochta is fearr atá ar fáil aimsir an iarratais, nach mór an dóigh go dtarlóidh creimeadh in ionad sonrach agus aon tionchair a bheadh ag an bhforbairt bheartaithe ar chreimeadh agus shil-leagan á thógáil san áireamh, inter alia, chomh maith le tionchair tuartha an athrú aeráide ar an imeallbhord. |
Cosc a chur ar fhorbairt a fhéadann tuile cósta tarlú iontu de réir The Planning System and Flood Risk Management – Guidelines for Planning Authorities 2009 a d'eisigh an Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil agus Oifig na nOibreacha Poiblí |
12.13 Tionscal Eastóscach
Féachfaidh tograí don chineál forbartha sin chuig an méid seo a leanas:
|
Ina theannta beidh banna ag teastáil chun athchóiriú sásúil an láithreáin a chinntiú. Beidh an banna sin innéacsnasctha.
12.14 Talamh Éillithe
Mar gheall ar mheasáin de láithreáin líonta talún agus de mhíntíriú talún san am atá thart, tá roinnt ionad sa Chontae áit a dtagann talamh éillithe chun cinn. Beidh sé riachtanach leasúchán cuí a dhéanamh ar aon talamh éillithe roimh athfhorbairt lena n-áirítear, i roinnt cásanna, ábhar a bhaint ó láithreán agus d'fhéadfadh go mbeadh ceadúnas ina cheangal faoin Acht um Bainistiú Dramhaíola, 1996, sula dtabharfaí faoi na hoibreacha sin.
I ngach cás ina bhfuil talamh éillithe i gceist, tá sé mar bheartas do Chomhairle Contae Fhine Gall na caighdeáin is airde de leasúchán a éileamh agus pé áit ar cuí dul i gcomhairle leis an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil agus le comhlachtaí ábhartha eile chun an truailliú comhshaoil a chruthaigh an talamh éillithe a leigheas.
Ba cheart a chinntiú agus gníomhaíochtaí dí-éillithe ar siúl nach n-aistrítear éilleán amach ón láithreán trí mheán rith chun srutha, ithreacha nó screamhuisce agus go bhfuil an ceantar ar fáil le húsáid. Tugtar faoi deara go bhfuil láithreáin líonta talún Bhaile Amhlaoibh agus Dhún Sinche chomh maith á bhforbairt mar Pháirceanna Réigiúnacha.
12.15 Forbairt Talmhaíochta
Féadann forbairtí talmhaíochta dul i bhfeidhm go mór ar an gcomhshaol agus an tírdhreach. Tá deireadh ag teacht leis an bhfoirm thraidisiúnta d'fhoirgnimh talmhaíochta agus ardmhodhanna tógála ag teacht chun cinn chomh maith le raon níos leithne ábhar. Tá cuma foirgneamh tionscail ar roinnt foirgneamh feirme nua agus mar gheall ar a scála agus a mais d'fhéadfadh go mbeadh drochthionchair fhíse acu.
Agus foirgnimh talmhaíochta á dtógáil agus á leagan amach, tá sé mar cheangal ag an gComhairle go suífí foirgnimh ar bhealach chomh neamhfheiceálach agus ab fhéidir agus go n-úsáidfí bailchríocha agus dathanna a mheascfadh an fhorbairt isteach ina timpeallacht. |
Glacann an Chomhairle leis nach mór go mbeadh foirgnimh talmhaíochta agus na hoibreacha a ghabhann leo (ballaí, fálta, geataí, bealaí isteach, clóis srl.) feidhmiúil, ach beidh sé mar cheanglas go mbeidís báúil lena dtimpeallacht ó thaobh scála, ábhar agus bailchríoch. Ba cheart go mbeadh gaol idir foirgnimh agus an tírdhreach seachas an spéirdhreach. Ba ghnáth go mbaintí é sin amach tríd an díon a dhéanamh níos duibhe ná na ballaí;
Is iad na dathanna cuí do dhíonta ná liath dorcha, donnrua dorcha nó dúghlas. Áit a n-úsáidtear cumhdra ar an taobh amuigh d'fhoirgnimh fheirme, is gnách go mbeidh dathanna dorcha (is fearr dúghlas, donnrua nó liath dorcha) ag teastáil in éineacht le bailchríocha neamhlonracha. |
Moltar foirgnimh talmhaíochta a chur i ngrúpaí chun a dtionchar foriomlán a laghdú ar mhaithe le tarraingteacht;
Sábháilteacht tráchta, rialú truaillithe, agus cóireáil shásúil eisilteach, boladh agus torainn a thógáil san áireamh agus forbairt talmhaíochta á meas. Ba cheart soláthar ceart a dhéanamh do dhiúscairt dramhaíola leachta agus soladaí. Ina theannta sin, beidh méid agus cruth na bhfoirgneamh agus a mhó agus is féidir iad a chuimsiú isteach sa tírdhreach, mar fhachtóirí a chinnfidh an féidir nó nach féidir glacadh le forbairt den sórt sin |
12.16 Mórthionóiscí – Ionaid Seveso
Glacadh leis an Treoir AE (96/82 CE) ar rialú guaiseacha mórthionóisce, ar minic go dtugtar Treoir Seveso II uirthi, ar an 3 Feabhra 1999. Tugadh isteach i nDlí na hÉireann trí Rialacháin na gComhphobal Eorpach(Rialú Guaiseacha Mórthionóiscí lena mbíonn baint ag Substaintí Contúirteachta ) 2000 (I.R.Uimh. 476 de 2000), ar an 21 Nollaig st 2000.
Tá sé mar aidhm ag an Treoir guaiseacha mórthionóisce a chosc a bhaineann le substaintí agus ceimiceáin chontúirteacha agus teorainn a chur leis na torthaí a bhíonn orthu do dhaoine agus don chomhshaol. Ní mór na cuspóirí sin a ghnóthú trí mheán rialuithe i ndáil leis an méid seo a leanas:
- Suíomh bunaíochtaí nua
- Athruithe ar bhunaíochtaí atá ann cheana féin
- Forbairt i gceantar timpeall bunaíochta ar cosúil, mar gheall ar chineál nó suíomh na forbartha sin, go méadófaí baol mórthionóisce nó na torthaí a bheadh uirthi .
Cuireann an tÚdarás Sláinte & Sábháilteachta comhairle ar údaráis phleanála, pé áit ar cuí, i dtaobh iarratas pleanála ar fhorbairt laistigh d'fhad áirithe ó theorainn na láithreán sin. Sa doiciméad, dar teideal ‘Policy & Approach of the Health & Safety Authority to COMAH Risk-based Land-use Planning (September 2009)’, leagtar amach beartas an Údaráis i leith na gceanglas um Pleanáil Úsáide Talún de chuid Treoir 'Seveso' na hEorpa ar rialú mórthionóiscí.
Glacadh Treoir 2012/18/CE, agus na hathruithe ar reachtaíocht an AE i leith aicmiú ceimiceán agus cearta méadaithe do shaoránaigh chun rochtain a fháil ar fhaisnéis agus an gcóir á dtógáil san áireamh, i measc fachtóirí eile. Ar mhaithe le héascaíocht tugtar Treoir SEVESO III ar an Treoir seo. Rinneadh Treoir 2012/18/AE a thrashuí i reachtaíocht na hÉireann trí I.R. Uimh. 209 de 2015 Rialacháin (Acht na gCeimiceán (Rialú Guaiseacha Mórthionóisce a Bhaineann le Substaintí Contúirteacha) 2015.
Tháinig I.R. Uimh. 209 de 2015 i bhfeidhm ar an 1 Meitheamh 2015.
Ar mhaithe le soiléireacht, chuaigh Treoir SEVESO III in ionad Threoir SEVESO II (96/82/CE). Ceann de cheanglais I.R. Uimh. 209 de 2015 ná go gcuirfeadh an tÚdarás Sláinte agus Sábháilteachta comhairle ar an údarás pleanála ábhartha maidir le fad comhairliúcháin do bhunaíocht SEVESO III, tar éis fógra a fháil ón oibreoir, agus go ndéanfaidís athbhreithniú agus nuashonrú tréimhsiúil ar an bhfad comhairliúcháin de réir mar is gá.
Déantar foráil sa Treoir nach mór faid chomhairliúcháin chuí a chur i bhfeidhm le cinntiú sula nglacfaí cinntí, go mbeadh comhairle theicniúil ar fáil d'údaráis phleanála i dtaobh bunaíochtaí ábhartha. Cuireann an tÚdarás Sláinte agus Sábháilteachta an chomhairle sin ar fáil, pé áit ar cuí, i dtaobh iarratas pleanála laistigh d'fhad áirithe ó theorann na láithreán sin.
Sa tábla thíos tá liosta de na láithreáin SEVESO III i gceantar Chomhairle Contae Fhine Gall
Taispeántar na láithreáin ar na léarscáileanna criosaithe ábhartha.
Tábla 12.13: LIOSTA DE LÁITHREÁIN SEVESO I BHFINE GALL
Bunaíocht |
Sraith |
Fad Comhairliúcháin |
---|---|---|
Barclay Chemicals Manufacturing Ltd, T/A Barclay Corp Protection, Páirc Tionscail Bhaile Dama, Mullach Eadrad, Baile Átha Cliath 15 |
Sraith Uachtair |
|
Chemco (Ire) Ltd. T/A Macetown North, Páirc Tionscail Bhaile Dama, Mullach Eadrad, Baile Átha Cliath 15h |
Sraith Uachtair |
700m |
Contract & General Warehousing Ltd. Páirc Ghnó Westpoint, Bóthar na hUaimhe. Mullach Eadrad |
Sraith Uachtair |
700m |
Mallinckrodt Medical Imaging-Ireland T/A Convidien Baile Dama, Mullach Eadrad |
Sraith Uachtair |
1,000m |
Astellas Ireland Co., Ltd., Baile Dama, Mullach Eadrad |
Sraith Íochtair |
1,000m |
Clarochem Ireland Ltd., (Helsinn a bhí air roimhe sin), Baile Dama, Mullach Eadrad |
Sraith Íochtair |
1,000m |
Gensys Power Ltd., T/A Stáisiún Cumhachta Bhaile an Huntaigh, Cairéal Bhaile an Huntaigh, Fionnghlas, BÁC11 |
Sraith Íochtair |
300m |
Swords Laboratories, Lána an Uisce, Sord |
Sraith Íochtair |
1,000 |
Saotharlanna Shord T/A Bristol Myers Squibb, Bóthar Ráth an Chrúisigh. Mullach Eadard BÁC15 |
Sraith Íochtair |
1,000m |
(Foinse HSA Meán Fómhair 2015)
Féachaint chuig foráil an 'Treoir i leith Mórthionóiscí' (Seveso II) (Treoir 96/82/CEE ó Chomhairle na hEorpa mar atá leasaithe ag Treoir 105/2003/CE ) agus srianta a chur i bhfeidhm i gcomhairle leis an HSA, ar fhorbairtí atá teoranta le láithreán Seveso nó gar dó. Beidh méid na srianta ar fhorbairt ag brath ar an gcineál riosca atá i gceist agus méid agus cineál na substainte contúirtí atá ann nó ar cosúil go mbeidh sí ann |
Gan forbairt nua Seveso a cheadú ach in ionaid íseal-riosca amach ó fhorbairt leochaileach chónaitheach, miondíola agus tráchtála. |
Cosc a chur ar mhéaduithe Seveso atá ann le fada an lá áit a bhfuil úsáid neamhchomhlíontach i gceist agus áit a bhfuil baol tionóisce doghlactha don phobal ag baint leo. |
I gceantair ina bhfuil láithreáin Seveso in ionaid chuí ina bhfuil dlúis ísle daonra, cinntiú nach gcuirfidh bealaí úsáide molta i láithreáin taobh leo isteach ar an acmhainn chun an bealach úsáide Seveso atá ann cheana féin a leathnú agus go háirithe forbairtí a eisiamh a d'fhéadfadh líon mór ball den phobal a tharraingt. |
Coinníoll chun úsáid/stóráil substaintí SEVESO a cheangal nuair a dheonaítear cead do thrádstórais nua nó d'fhoirgnimh tionscail chosúla (nó cead pleanála ar leith a éileamh lena aghaidh). |
Féachaint chuig comhairle an Údaráis Sláinte agus Sábháilteachta áit a bhfuil tograí um láithreáin Seveso nua á meas agus le haghaidh gach iarratas pleanála laistigh de na faid chomhairliúcháin atá sonraithe i dTábla 12.13. |
Ceangal ar fhorbróirí measúnacht shonrach torthaí agus riosca a chur isteach in éineacht le gach Ráiteas Tionchair Timpeallachta agus/nó iarratas ar cheadúnas reachtúil do gach láithreán Seveso. |